ถ้าใครกำลังเรียนหรือคิดจะเรียนเกี่ยวกับประเทศกัมพูชาหรือวัฒนธรรมเขมร ก็อาจจะอยากมีสื่อประกอบให้ฝึกภาษาหรือเรียนรู้อะไรนอกจากตำราตัวหนังสือ แบบสร้างสรรค์ แบบมีชีวิตจริงกันบ้าง การดูภาพยนตร์ ซีรีส์ เอ็มวีเพลง หรือเพลงเป็นทางเลือกที่ดีมาก ๆ ไม่ว่าจะสนใจศึกษาภาษาวัฒนธรรมของที่ไหนก็ตาม 

ครั้งที่แล้วเราแนะนำหนังสารคดีเรื่อง Angkor Awakens (2017) ไปแล้ว วันนี้เราได้รวบรวมหนังสารคดี ที่หาดูได้ทางออนไลน์และมีลิขสิทธิ์กันค่ะ โดยขอเน้น 2 ช่องทาง คือ Apple TV และ Netflix

สองแพล็ตฟอร์มนี้เป็นช่องทางที่เราสืบค้นได้มากที่สุด เราเป็นสมาชิก Netflix และ Apple TV เช่าดูเอา ถ้าใครสมัครเป็นสมาชิกแพล็ตฟอร์ม Stream ไหนอีก เช่น Disney+ HBO ฯลฯ หรือใครไม่มีอุปกรณ์ iOS แต่ใช้แอนดรอยด์ก็สามารถเช่าดูผ่านช่องทาง Google Play ได้เช่นเดียวกับ Apple TV มีหลายเรื่องที่ Apple TV ไม่มีเลยทีเดียว

ใน Netflix เท่าที่เราเจอมีเรื่อง First They Kill My Father (2017) น่าจะเป็นแค่เรื่องเดียวเลย มีการ์ตูนแอนิเมชันเรื่อง Funan (2018) อาณาจักรฟูนันด้วย แต่ไม่มีใน Netflix ภูมิภาคประเทศไทย เกร็ดเล็กน้อย First They Kill My Father กำกับโดย Angelina Jolie ซึ่งแองเจลิน่าเคยแสดง Lara Croft: Tomb Raider (2001) ภาคที่มีฉากเป็นปราสาทตาพรหมด้วย เราเคยดูเมื่อนานมาแล้ว

ใน Apple TV เช่าดูราคา 98 บาทส่วนใหญ่ ดูได้ 48 ชม. บางเรื่อง 129 บาท

Last of Elephant Men (2015) เป็นเรื่องเกี่ยวกับช้างและชาติพันธุ์พนอง สิ่งแวดล้อม

Brother Number One (2011) เขมรแดง

Landmine E.R. (2015) หลังเขมรแดง

I Am Chut Wutty (2015) การสังหารนักเคลื่อนไหวสิ่งแวดล้อม 

Who Killed Chea Vichea? (2011) การสังหารผู้นำสหภาพแรงงาน

Life Is Love (2016) คนชายขอบ ผู้หญิง ค้ามนุษย์

ทั้งนี้ ใน YouTube มีหนังเต็มหลายเรื่องเลย บางเรื่องเก่า หายาก และหาดูไม่ได้ด้วย อาจจะถูกและไม่ถูกลิขสิทธิ์เป็นธรรมดา แต่ปฏิเสธไม่ได้เลยว่าหาแบบที่มีซับไตเติลภาษาที่เราอ่านได้ยาก (ภาษาอังกฤษ/ภาษาไทย) เราจึงแนะนำช่องทาง Stream มากกว่าเพราะมีซับภาษาอังกฤษให้ดูแน่นอน

*รายชื่อหนังข้างล่างนี้ ไม่มีใน Netflix ไม่มีใน Apple TV บางคนอาจจะหาดูได้ในช่องทางอื่น

Killing Fields (1984) เขมรแดง

The Missing Picture (2013) เขมรแดง

S21: The Khmer Rouge Killing Machine (2003) เขมรแดง

The Rice People (1994) หลังเขมรแดง

Enemies of the People (2009) หลังเขมรแดง

A River Changes Course (2013) ชีวิตผู้คนร่วมสมัย

Jantrea จันเตรีย (2016) ผีตลก ร่วมทุนสร้างไทย-กัมพูชา *ฉายโรงไทย

White Building โบเดงซา (2021) ชีวิตผู้คนร่วมสมัย *ฉายโรงไทย

Karmalink คาม่าลิงค์ (2023) Sci-fi *ฉายโรงไทย

หนังที่แนะนำทั้งหมดส่วนใหญ่เป็นหนังสารคดี หนังสงคราม หนังประวัติศาสตร์บาดแผล โดยเฉพาะช่วงเขมรแดง พวกหนังรอมคอม หนังผี หนังตลก ยิ่งหนังไซไฟไม่ค่อยหาดูได้ง่ายเลย จึงแนะนำหนังกัมพูชาร่วมสมัยมาด้วย เผื่อใครมีโอกาสได้ดูที่โรงไหนหรือมีการนำมาฉายซ้ำ หรืออยากติดตามผู้กำกับคนไหนเป็นพิเศษ

Trick: วิธีค้นหาหนังเกี่ยวกับกัมพูชา เราแนะนำให้ใส่คำค้นหา ดังนี้ cambodia, cambodian, khmer rouge, khmer, angkor, angkor wat, phanom pehn (โดยเฉพาะ khmer rouge นี่ขึ้นมาเยอะ) 

**ใครรู้ภาษาฝรั่งเศสก็จะเจอหนังมากกว่านี้ เช่น Indochine (1992), L’Amant/The Lover (1992), Un Barrage contre le Pacifique/The Sea Wall (2008), La Terre des âmes errantes/The Land of the Wandering Souls (2000), Les tombeaux sans noms/Graves Without a Name (2018) เป็นต้น

สังเกตุว่าหนังสารคดีเกี่ยวกับกัมพูชาหลายเรื่องมีทุนจากฝรั่งเศสหรือแคนาดา ทำให้เจอในภาษาฝรั่งเศสเยอะ และส่วนใหญ่เป็นสารคดีเกี่ยวกับช่วงก่อนจนถึงหลังระบอบเขมรแดง และผลกระทบต่อคนกัมพูชา