โลกมีความไม่แน่นอนสูง พลิกผัน เปลี่ยนไว
พยากรณ์ได้ยาก และคลุมเครือ
นี่คือโลกที่พวกเราทุกคน
และเด็กในวันนี้ต้องเผชิญ
อาจารย์ดร.สมเกียรติ ตั้งกิจวาณิชย์
ประธาน TDRI มาบรรยายให้
ผู้ปกครองที่โรงเรียนลูกฟังเมื่อสัปดาห์ก่อน

ขออนุญาตสรุปส่วนหนึ่งจากที่อาจารย์
เล่าให้ฟังประมาณนี้ค่ะ

? โลกปัจจุบันเป็นโลกแห่งความเร็ว
ความเร็วเป็นสิ่งสำคัญ
และการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นนั้น
ไม่ใช่การเปลี่ยนแปลงธรรมดา
แต่เป็นการเปลี่ยนแปลงแบบผลิกผัน

หรือที่เรียกว่า VUCA ซึ่งมาจาก
Volatility / Uncertainty
Complexity / Ambiguity
(การเปลี่ยนแปลงง่าย/ความไม่แน่นอน
ความซับซ้อน/ความคลุมเครือ)

? ปัจจุบันทักษะแห่งศตวรรษที่ 21
อาจไม่เพียงพอแล้ว
แต่ต้องเป็นทักษะศตวรรษที่ 21 ++
ซึ่งมีองค์ประกอบสำคัญ 3 อย่างคือ

1. Attitude ทัศนคติและอุปนิสัย
อันเป็นพื้นฐานสำคัญอันดับแรก
ได้แก่ ใฝ่หาความรู้ มีความอดทน
รับผิดชอบ เปิดใจกว้าง
ปรับตัวกับการเปลี่ยนแปลง
กล้าทดลอง ยอมรับความผิดพลาด
เรียนรู้จากความล้มเหลว
และมีจิตใจแห่งการเติบโต
มี growth mindset
ทำผิดไม่เป็นไร..สำคัญที่ได้เรียนรู้อะไร

2. Skill ทักษะในการทำงานต่างๆ ได้แก่
ทักษะการคิดเชิงวิพากษ์
ทุกอย่างไม่ได้มีคำตอบเดียวเสมอไป
ทักษะการสื่อสาร การทำงานเป็นทีม
มีความคิดสร้างสรรค์
มองภาพใหญ่เป็น
วาดภาพสถานการณ์ได้

3. Knowledge ความรู้
มีทักษะพื้นฐานอย่างน้อย 3 อย่าง คือ
คณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์ การอ่าน
และยังต้องรู้ความเป็นไปในโลก
เข้าใจทฤษฎีแห่งความรู้
รู้ว่ามันสร้างมาได้อย่างไร
ตลอดจนมีความรู้เกี่ยวกับเทคโนโลยีที่พลิกผัน

ตัวอย่างการเรียนรู้ที่สร้างทักษะ
แห่งศตวรรษที่ 21 ได้แก่
ศิลปะ การทดลอง การเล่นละคร
การฝึกงาน โครงงานร่วม
กิจกรรมนอกเวลา
อาสาสมัคร
การคิดเชิงออกแบบ
ซึ่งเหล่านี้เป็นการเรียนรู้ที่ได้ลงมือทำจริง
ได้เผชิญสถานการณ์ต่างๆ
ได้ฝึกแก้ไขปัญหา

เมื่อเราให้โอกาสเด็ก
ได้เจอสถานการณ์ที่หลากหลาย
จนเขาค้นเจอว่าอะไรคือความชอบความสนุก
เขาก็จะเปลี่ยนเป็นความหลงใหล
มี passion ที่จะทำได้โดยไม่เบื่อ
เกิดการอยากเรียนรู้จากภายใน

การถูกบังคับ..
เป็นแรงจูงใจที่ทำให้การเรียนรู้
ของเด็กคนหนึ่งไม่ยืนยาว
การเรียนอะไรที่ไม่มีความสุขนั้น
เด็กจะอยู่ยากมาก

สิ่งที่สำคัญคือ ..
ทำให้เด็กมีความอยากเรียนรู้ก่อน
สนุกกับการค้นคว้าหาคำตอบ

การสร้างทัศนคติที่ดี
--> ฝึกทักษะต่างๆตามมา
--> ความรู้เกิดขึ้น ...
มิใช่การยัดเยียดเนื้อหาทางวิชาการให้กับเด็ก

ความรู้มีอายุสั้นแต่ชีวิตนั้นยืนยาว
หมายถึงอายุขัยเฉลี่ยของมนุษย์มากขึ้น
แต่ความรู้หลายอย่างในปัจจุบัน
หมดอายุแล้ว ล้าสมัย

ความรู้อาจจะถูก disrupt ได้
ทฤษฎีต่างๆล้มได้
การเรียนแบบท่องจำฝังใจนั้น
สิ่งที่เรียนรู้ไปอาจไม่มีประโยชน์

เด็กไทยในอนาคตจึงต้องฝึกทักษะ
จนเกิดเป็นการเรียนรู้ด้วยตัวเองตลอดชีวิต
เพื่อรับมือกับการเติบโตของเทคโนโลยี
และโลกที่เปลี่ยนแปลงไปได้อย่างทันท่วงที

เมื่อโลกเปลี่ยน การศึกษาเปลี่ยน
อาชีพก็เปลี่ยน
ในอนาคตทุกอาชีพจะถูกกระทบ
และเกิดการเปลี่ยนแปลงหมด
มากน้อยแตกต่างกันไป

บางอาชีพอาจจะหายไปเลยก็ได้
เมื่อคอมพิวเตอร์เข้ามาทำงานแทน
ขณะนี้เทคโนโลยีก็เข้ามาป่วนในทุกวงการแล้ว

ส่วนงานที่เทคโนโลยียังมาแทนได้น้อย
มักจะเกี่ยวกับงานที่ต้องเข้าใจคน
งานจิตวิทยา งานใช้ความคิดสร้างสรรค์
Social Intelligent ต่างๆ

การเปลี่ยนงานเปลี่ยนอาชีพ
จะไม่ใช่เรื่องแปลกอีกต่อไป
สิ่งสำคัญคือ ความสามารถในการเรียนรู้ใหม่ๆ
การปรับตัวได้มากน้อยขนาดไหนต่างหาก

ดังนั้นคำถามที่เราควรค้นหาคำตอบคือ
#ทำอะไรดี..ไม่ใช่เป็นอะไรดี

ดังคำกล่าวของ Henry Mintzberg (Professor of Management Studies, McGill University)

"เมื่อโลกพยากรณ์ได้
เราต้องการคนฉลาด
แต่เมื่อโลกพยากรณ์ไม่ได้
เราต้องการคนที่ปรับตัวได้"

Cr บทความ : FB คุณ Chayanan Kunathai Sawangkaphat

Cr ภาพ : llnnln