“คนเราควรตายอย่างภาคภูมิใจ เมื่อเป็นไปไม่ได้อีกที่จะมีชีวิตอยู่ต่ออย่างภาคภูมิใจ เป็นความตายของเราเองที่เลือกได้อย่างอิสระ ได้ตายในเวลาที่เหมาะสม ตายโดยที่หัวปลอดโปร่งโล่งสบายและแช่มชื่นเบิกบาน ได้บรรลุถึงความตายนั้นท่ามกลางลูกๆ และพยานผู้เห็นเหตุการณ์ทั้งหลาย เพื่อที่การกล่าวอำลาจริงๆ นั้นจะเป็นไปได้ในตอนที่เราผู้กำลังจะจากไปยังคงอยู่ท่ามกลางคนเหล่านั้น”
● Friedrich Nietzsche, "The Twilight of the Idols" (1889) in Friedrich Nietzsche, Complete Works, v. 16 (New York: Russell, 1964), pp. 45-6, 71-5, 88-92, 98-9.
การศึกษาปรัชญากรีกทำให้ผมรู้ว่า นักปรัชญากรีกนั้นให้คุณค่ากับ "ชีวิตที่ดี" (Good life) มากๆ ชีวิตที่ดีคืออะไร ไว้จะมากล่าวละเอียดๆ เมื่อมีโอกาส แต่ในส่วนนี้ ผมยกโคว้ตของนักปรัชญาเยอรมนีชื่อฟรีดิช นิตเช่ (Friedrich Nietzsche) มา ตอนที่ผมเจอโคว้ตนี้ ผมอ่านแล้วพยักหน้าเห็นด้วยมากๆ
คนเราอ่ะนะคุณ ตอนเกิดมาเนี่ย ก็ไม่ได้เลือกนะ เกิดมาจากพ่อแม่เขาปฏิสัมพันธ์ตามแรงขับทางธรรมชาติ แต่โอเค ก็เกิดมาแล้วนี่แหละ แปลว่า เราเลือกที่จะเกิดไม่ได้ และหากนักปรัชญากรีกเสนอว่า เราต้องไม่ใช่แค่ "มีชีวิตอยู่" เท่านั้น แต่ต้อง "มีชีวิตอยู่อย่างดี" คือ มี Good life เนี่ย ถ้าเรามีชีวิตที่ดีไม่ได้ ผมก็คิดต่อไปว่า เราควรจะมี "ความตายที่ดี" (Good death) แทนได้ไหม?
นิตเช่บอกเอาไว้ในพารากราฟที่ผมยกมา ผมคิดไปว่า คงเป็นเพราะนิตเช่ให้ความสำคัญกับเรื่อง "อำนาจ" (Power) มากๆ นั่นเอง
ชีวิตที่ไม่ดีพอดังที่ตั้งใจ สู้ไม่ได้ พ่ายแพ้ เป็น loser เป็นชีวิตที่ไม่มีอำนาจ คงไม่ใช่ชีวิตที่ดี (มั้ง)
แค่การเกิดมาโดยที่เรา "ไม่ได้เลือก" ชะตาชีวิตของเราเอง (อยากเกิดมารวย? หล่อ? สวย? สูง? การศึกษาดี? มีครอบครัวอบอุ่น? ฯลฯ) ก็แย่พอแล้ว
แต่ถ้าเรา "เลือกตายได้" ล่ะ? คำถามในทางปรัชญาคือ นั่นจะเป็นการยืนยันว่าปัจเจกบุคคลคนหนึ่งๆ ยังมี "อำนาจ" อยู่ไหม?
อำนาจที่จะตัดสินใจจบชะตาชีวิตตัวเอง
อำนาจ... ที่จะไม่รอให้เจ็บป่วย โดนคนอื่นทำให้ตาย หรือตายโดยที่เราไม่ได้อยากตาย...
การตัดสินใจที่จะตายโดยสมัครใจ เป็นอำนาจหนึ่งเดียวที่เราเหลืออยู่หรือไม่?
เรื่องนี้ ไว้ผมอ่านนิยายทางปรัชญาของ Albert Camus เรื่อง The Fall กับ The Myth of Sisyphus จบแล้ว จะมาตีความเพิ่มเติม เพราะกามูส์เขาเชื่อว่ามีปัญหาที่จริงจังในทางปรัชญาเพียงปัญหาเดียว และปัญหาที่ว่านั่นก็คือเรื่อง "การฆ่าตัวตาย" นี่แหละ
สำหรับคนป่วยที่อยากจะฆ่าตัวตาย ผมคงไม่เสนอให้ท่านฆ่าตัวตาย (ซึ่งผมจะมาเขียนอธิบายความเห็นของผมต่อเรื่องนี้อีกทีในบทความถัดๆ ไป) จนกว่าจะได้ตัดสินใจแน่วแน่และไตร่ตรอง กลั่นกรอง อย่างถี่ถ้วนแล้ว (ไม่ใช่คิดคนเดียวนะ แต่ผ่านการปรึกษาคนอื่นด้วย ซึ่งเรื่องนี้ผมจะอธิบายว่า ทำไมการคิดเอาเอง วางแผนเอาเองคนเดียวจึงยังไม่เรียกว่าไตร่ตรองดีแล้ว และทำไมต้องปรึกษาคนอื่นที่เราไว้ใจได้ ให้ช่วยกรองความคิดเราก่อน)
แต่แน่นอน ผมไม่ได้มองว่าการฆ่าตัวตาย "บาป" หรอกครับ ไม่ต้องห่วง ;)
เข้าสู่ระบบเพื่อแสดงความคิดเห็น
Log in