นอกจากผู้ชายในเรื่องแล้ว ก็มีเรื่องนี้แหละที่ชอบ
หลัง Marvel ปล่อย trailer ของภาพยนตร์ฮีโร่เรื่องใหม่ Black Panther ก็มีเสียงฮือฮาโดยเฉพาะจากฝั่งตะวันตกมากพอสมควร จริง ๆ แฟน Marvel ก็คงฮือฮากับทุก ๆ เรื่องของค่ายนี้อยู่แล้วล่ะ แต่เรื่องนี้พิเศษตรงที่ทีมนักแสดงนำส่วนใหญ่เป็นคนดำหมดเลย อย่างที่หลายคนอาจจะทราบดีว่าวงการบันเทิงอเมริกามีปัญหาเรื่องคนแอฟริกันอเมริกันไม่ได้รับการนำเสนอตามความเป็นจริงในสื่อเท่าไรนัก (misrepresentation of African Americans in media) และเราก็ปฏิเสธไม่ได้ว่าสื่อมีผลต่อการรับรู้ของผู้ชมต่อสิ่งต่าง ๆ จริง ดังนั้น มันก็ไม่แปลกที่ทั้งคนนอกและคนในเองจะมองคนแอฟริกันอเมริกันเป็นพวกชอบฝ่าฝืนกฎอย่างที่สื่อทีวียุคแรก ๆ นำเสนอ
ถามว่าเรื่องนี้มันลบภาพนั้นไปเลยไหม เราก็ขอตอบว่า “ไม่” อย่างหนักแน่น เพราะหนึ่ง Wakanda ประเทศในมโนนี้ตั้งอยู่ในแอฟริกา และสอง ภาพของเด็ก ๆ แอฟริกันอเมริกันในย่านที่ค่อนไปทางเสื่อมโทรมหรือวิถีชีวิตของคนดำที่เกี่ยวข้องกับอาชญากรรมก็ไม่ได้แปลกใหม่อะไรจากภาพจำของคนผิวดำในอเมริกาจากสื่อ แต่เราจะมองว่าเรื่องนี้เป็นความพยายามแรกในการล้างภาพเหมารวมที่คนขาวหรือคนภายนอกมีต่อวัฒนธรรมแอฟริกันก็ได้ ที่เห็นชัด ๆ เลยก็คือการมีอยู่ของประเทศอย่าง Wakanda เอง ปกติถ้าพูดถึงแอฟริกา ภาพที่คนทั่วไปจะนึกถึงก่อนคือความยากจนแร้นแค้น Wakanda ในสายตาชาวโลกก็เป็นแบบนั้นเช่นกัน ขนาด Agent Ross จาก CIA ที่น่าจะรู้เรื่องนานาประเทศมากกว่าเรา ๆ ก็ยังมองว่า Wakanda เป็นประเทศโลกที่สาม
จริง ๆ คำว่า “ประเทศโลกที่สาม” ไม่เข้ากับยุคนี้เท่าไรนัก เพราะคำนี้เป็นผลพวงมาจากสงครามเย็น หมายถึงฝ่ายที่ไม่เข้าทั้งกับสหรัฐอเมริกาและโซเวียต ซึ่งส่วนใหญ่เป็นประเทศยากจน แม้ว่าจะมีการใช้กันต่อ ๆ มา แต่คำนี้มีนัยยะเปรียบเทียบเชิงอำนาจและเศรษฐกิจกับประเทศที่ได้ชื่อว่าโลกที่หนึ่ง จึงไม่ค่อยมีใครใช้กันอีกแล้ว Wakanda ที่ถูกขนานนามว่าเป็นประเทศโลกที่สาม แท้จริงแล้ว มีเทคโนโลยีและนวัตกรรมที่ก้าวหน้าที่สุดในโลก แต่ “เลือก” ที่จะซ่อนอยู่หลังฉากความเป็นประเทศเกษตรกรรมยากจน ที่น่าสนใจมากคือ Wakanda เป็นผู้เลือกสร้างภาพจำเหล่านี้เพื่อปกป้องตัวเองจากโลกภายนอก โดยเฉพาะจากประเทศมหาอำนาจ ไม่ได้เกิดจากการถูกยัดเยียดภาพนั้นให้ฝ่ายเดียว แถมตัวภาพยนตร์ยังผสานเทคโนโลยีกับวัฒนธรรมแอฟริกันผ่านคอสตูมที่ประยุกต์มาจากชนเผ่าจริง ๆ ได้ดี เป็นตัวอย่างของ afrofuturism ที่สวยงามมาก
นอกจากเรื่องภาพที่ Wakanda สร้างขึ้นเป็นฉากหน้าซึ่งตรงข้ามกับความเป็นจริงแล้ว มุกตลกหลายมุกในเรื่องก็เล่นกับ stereotypes ของชนพื้นเมืองในแอฟริกาเช่นเดียวกัน ข้อดีของเรื่องนี้คือไม่ยัดมุกสไตล์ Marvel จนเฝือ แต่มีบทพูดบางบทที่ตลกร้ายดี เช่น ตอน Agent Ross เข้าไปเผ่า Jabari ในฐานะคนนอก (outsider) และคงจะมีข้อสันนิษฐานล่วงหน้า (presuppositions) ในหัวต่อชนพื้นเมืองอยู่แล้ว เมื่อ M’Baku เล่นมุกว่าเผ่าตัวเองกินคน ก็ยิ่งย้ำ presupposition ในสมัยก่อนที่คนขาวมักมองว่าคนดำเป็นพวกป่าเถื่อน และเป็นพวก cannibals หรือพวกกินเนื้อมนุษย์ (มันก็มีจริงแหละ แต่ไม่ใช่ทุกเผ่า) ทั้งที่จริง ๆ แล้ว เผ่า Jabari กินมังสวิรัติ
ยังมีบทพูดอีกหลายไลน์ที่เราชอบ เช่น ตอน Killmonger พูดว่า “The sun will never set on the Wakandan empire” จะว่าตลกไหม ก็ไม่เชิง เพราะมันไปล้อกับสมญานามของจักรวรรดิอังกฤษที่ว่า “The Enpire On Which the Sun Never Sets” หรือ “จักรวรรดิที่พระอาทิตย์ไม่เคยตกดิน” ที่อังกฤษได้รับมาจากการล่าอาณานิคมในศตวรรษที่ 17 ถึง 19 ทำให้มีดินแดนในอาณานิคมอยู่ทั่วทุกมุมโลก ประโยคนี้ของ Killmonger จึงชี้ไปที่ประวัติศาสตร์การล่าอาณานิคมของคนขาวและประวัติศาสตร์บาดแผลเรื่องชาติพันธุ์ ซึ่งเราเองก็ไม่รู้ว่าอีกกี่ปีกี่ชาติถึงจะหายดี แต่ Killmonger ซึ่งเป็นลูกหลานของคนผิวดำที่ครั้งหนึ่งเคยถูกคนขาวอย่างกดขี่กลับพูดประโยคที่ว่าและกำลังจะคิดการใหญ่แผ่อำนาจของ Wakanda ไปทั่วทุกมุมโลก ซึ่งไม่ต่างอะไรเลยกับสิ่งที่คนขาวเคยกระทำต่อคนดำและชนพื้นเมืองชาติพันธุ์อื่น ๆ สุดท้ายแล้ว เราอาจมองได้ว่าสิ่งที่ขับเคลื่อน Killmonger หรือ Erik (ที่ควรจะได้แอร์ไทม์มากกว่านี้) ไม่ใช่ปมส่วนตัวหรือปมระดับ individual เพียงอย่างเดียว แต่เป็นปมเรื่องการเหยียดชาติพันธุ์และความไม่เท่าเทียมกันที่ยังมีอยู่ในอเมริกาจริง เรียกได้ว่า Black Panther กำลังเล่าเรื่อง Wakanda ไปพร้อม ๆ กับประวัติศาสตร์บาดแผลของคนแอฟริกันอเมริกันและปัญหาความไม่เท่าเทียมในอเมริกาที่ยังคงเรื้อรังอยู่
เข้าสู่ระบบเพื่อแสดงความคิดเห็น
Log in