.

ในหลายปีมานี้เราจะพบเจอการหยิบชูประเด็นในเรื่องของ "ความเป็นอิสระขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น" กระทั่งเรื่องของ "การกระจายอำนาจของท้องถิ่นอย่างเต็มรูปแบบ" และในปัจจุบันเรื่องของการกระจายอำนาจขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นก้าวไปสู่เรื่องของข้อเรียกร้องในเรื่องของ "การเลือกตั้งผู้ว่าทุกจังหวัด" และการยุบเลิกลดทอนโครงสร้างการบริหารงานบางโครงสร้างลงเพื่อเป็นการเพิ่มอิสระและการกระจายอำนาจให้กับประชาชนในแต่ละจังหวัด ยิ่งเมื่อผลการเลือกตั้งปรากฎขึ้นภายหลังการเลือกตั้งทั่วไปเมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม 2566 กระแสในเรื่องของการเลือกตั้งผู้ว่าถูกหยิบมาเป็นประเด็นใหญ่อีกครั้งภายหลังผลของการเลือกตั้งปรากฎขึ้น และภายใต้สภาวะที่สังคมเกิดข้อถกเถียงและตั้งคำถามอย่างหลากหลายนี้เองการหาคำตอบของคำถามจึงเป็นเรื่องสำคัญและจำเป็น โดยเฉพาะเรื่องที่มีความละเอียดอ่อนหรือต้องอาศัยการทำความเข้าใจในประเด็นต่าง ๆ อย่างรอบด้าน อีกทั้งเมื่อเรื่องเหล่านั้นเป็นกระแสที่สังคมให้ความสนใจและจับตามองการพิจารณาเรื่องดังกล่าวอย่างรอบด้าน อยู่บนฐานข้อมูลที่เชื่อถือได้และมาจากหลากหลายกลุ่มของผู้ทำการศึกษาหรือผู้ที่ยึดโยงเกี่ยวข้องกับประเด็นนั้น ๆ จึงเป็นเรื่องสำคัญและจำเป็นยิ่ง อย่างกรณีเรื่องของความเป็นอิสระของท้องถิ่น การกระจายอำนาจอย่างเต็มรูปแบบและการเลือกตั้งผู้ว่าราชการจังหวัด สิ่งเหล่านี้จึงเป็นเรื่องสำคัญและจำเป็นที่ต้องสร้างบทสนทนาต่อเนื่องที่มากไปกว่า "การเรียกร้องเพื่อให้ได้มา" แต่เรื่องเหล่านี้ควรมาพร้อมกับคำถามต่อไปว่า "แล้วเราจะทำอย่างไรต่อ ?" 

หนังสือ : ท้องถิ่นอิสระ ? เมื่อความคาดหวังและข้อเท็จจริงเดินสวนทางกัน

โดย : วีระศักดิ์ เครือเทพ

จำนวน : 163 หน้า

.

"ท้องถิ่นอิสระ ? เมื่อความคาดหวังและข้อเท็จจริงเดินสวนทางกัน" หนังสือที่ปรับมาจากงานวิจัยที่ทำการศึกษาในเรื่องของ "ความเป็นอิสระของท้องถิ่นไทย" โดยที่เนื้อหาของหนังสือพยายามที่จะตอบโจทย์ปัญหาสำคัญในเรื่องของความเป็นอิสระของท้องถิ่นดังที่ปรากฎใน "คำนำ" ของหนังสือเล่มนี้ความว่า "ท้องถิ่ไทยเป็นอิสระจริงหรือไม่ ผู้คนที่เกี่ยวข้องคาดหวังเรื่องนี้กันอย่างไร ปัญหาข้อจำกัดที่มีต่อความเป็นอิสระของท้องถิ่นมีอะไรบ้าง มีหลักฐานสนับสนุนเพียงใดและเราควรมีจังหวะก้าวเดินเพื่อการผลักดันเรื่องความเป็นอิสระของท้องถิ่นไทยเช่นใด..." (น.ค) จากคำนำจะเห็นว่า "ท้องถิ่นอิสระ ? เมื่อความคาดหวังและข้อเท็จจริงเดินสวนทางกัน" มีความพยายามที่จะตั้งคำถามและตอบคำถามในเรื่องของอิสระของท้องถิ่นผ่านการศึกษาความคาดหวัง ปัญหา อึปสรรคและข้อจำกัดของการผลักดันเพื่อให้ท้องถิ่นมีความเป็นอิสระ รวมถึงการศึกษาถึงแนวทางของการผลักดันให้ท้องถิ่นไปสู่ความเป็นอิสระและมีความสามารถในการดำเนินงานได่ด้วยตัวเอง

.

สำหรับเนื้อหาของ "ท้องถิ่นอิสระ ? เมื่อความคาดหวังและข้อเท็จจริงเดินสวนทางกัน" อยู่ในรูปของงานวิจัยที่ทำการศึกษาทั้งในเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ ทำให้เนื้อหาของหนังสือเล่มนี้ประกอบไปด้วยบทต่าง ๆ ในลักษณะเดียวกันกับการนำเสนองานวิจัยทางวิชาการที่แบ่งออกเป็นบทต่าง ๆ ตามโครงสร้างของงานวิชาการ ซึ่งจะช่วยให้ผู้อ่านเข้าใจโจทย์การวิจัย หรอบแนวคิดและผลของการวิจัยอย่างเป็นระบบครบวงจร ซึ่งเนื้อหาของ "ท้องถิ่นอิสระ ? เมื่อความคาดหวังและข้อเท็จจริงเดินสวนทางกัน" แบ่งออกเป็น 7 บท ดังต่อไปนี้ 

.

บทที่ 1 บทนำ บททนี้พูดถึงเรื่องของที่มาที่ไปของการดำเนินงานศึกษาและกรอบคิดว่าด้วยเรื่องเกี่ยวกับความเป็นอิสระของท้องถิ่น

.

บทที่ 2 วรรณกรรมวิชาการว่าด้วยความเป็นอิสระของท้องถิ่น บททนี้พูดถึงเรื่องของการทบทวนงานวิชาการชิ้นต่าง ๆ ที่ได้มีการพูดถึงเรื่องของความเป็นอิสระของท้องถิ่น ทั้งในเรื่องของพัฒนาการ ความเป็นมา ทิศทางและกรอบแนวทางของการประเมินความเป็นอิสระของท้องถิ่นไทย

.

บทที่ 3 ผลประเมินความเป็นอิสระของท้องถิ่นจากข้อมูลเชิงประจักษ์ บททนี้พูดถึงเรื่องของการศึกษาความเป็นอิสระของท้องถิ่นผ่านตัวแปรที่ปรากฏอยู่ในลักษณะของภาระการดำเนินงาน ปริมาณงาน งบประมาณที่ท้องถิ่นได้รับการจัดสรร กรอบอัตรากำลังและเรื่องของการปรับปรุงกฏหมายในส่วนของอำนยาจหน้าที่ของท้องถิ่น

.

บทที่ 4 ผลประเมินความเป็นอิสระของท้องถิ่นจากมุมมองของบุคลกรท้องถิ่น บททนี้พูดถึงเรื่องของผลจากการประเมินความเป็นอิสระของท้องถิ่นไทยผ่านตัวแปรต่าง ๆ ในทางสถิติที่มีการจำแนกประเภทของการประเมินออกเป็นตัวแปรต่างชนิดกันเพื่อให้สะท้อนภาพของความเป็นอิสระของท้องถิ่นจากมุมมองของบุคลากรผู้ปฏิบัติงานในท้องถิ่น

.

บทที่ 5 ผลประเมินความเป็นอิสระของท้องถิ่นจากมุมมองของผู้เชี่ยวชาญ บททนี้พูดถึงเรื่องของผลการประเมินความเป็นอิสระของท้องถิ่นจากผู้เชี่ยวชาญที่มีความเกี่ยวข้องกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจำนวน 42 คน ผ่านตัวแปรที่จำแนกออกเป็นด้านต่าง ๆ ทั้งภูมิภาค ภูมิหลัง ประสบการณ์ ทัศนคติการทำงาน ที่จะเป็นภาพสะท้อนทัศนะในเรื่องของความเป็นอิสระของท้องถิ่น

.

บทที่ 6 ปัจจัยที่เป็นต่อความเป็นอิสระของท้องถิ่น  บททนี้พูดถึงเรื่องของผลการวิเคราะห์จากข้อมูลเชิงปริมาณที่งานวิจัยได้มีการเก็บรวบรวม และผลการวิเคราะห์ของการศึกษาข้อมูลเชิงคุณภาพในเรื่องของความเป็นอิสระของท้องถิ่น 

.

บทที่ 7 อภิปรายผลการศึกษาและข้อเสนอเชิงนโยบาย

.

เมื่ออ่าน "ท้องถิ่นอิสระ ? เมื่อความคาดหวังและข้อเท็จจริงเดินสวนทางกัน" จบลง เราอาจจะได้คำตอบบางประการขอคำถามในเรื่องของ "ท้องถิ่นอิสระ" ที่ว่าอะไรเป็นปัญหา ความท้าทายและข้อติดขัด แต่แน่นอนว่าหนังสือเพียงเล่มเดียวหรืองานศึกษาเพียงชิ้นเดียวอาจจะยังไม่สามารถตอบคำถามสำคัญและอาจจะยังไม่สามารถสร้างบทสนทนาที่รอบด้านและครอบคลุมในประเด็นดังกล่าว หากแต่ "ท้องถิ่นอิสระ ? เมื่อความคาดหวังและข้อเท็จจริงเดินสวนทางกัน" ก็แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการสร้างบทสนทนาที่ต่อเนื่องและสอดประสานกับหลากหลายตัวแสดงในประเด็นเหล้านั้น และสิ่งที่ปรากฏอยู่ใน "ท้องถิ่นอิสระ ? เมื่อความคาดหวังและข้อเท็จจริงเดินสวนทางกัน" นี่เองก็เป็นรูปแบบหนึ่งที่สำคัญของการตั้งคำถาม ตอบคำถาม ของการแสวงหาความเปลี่ยนแปลงของสังคม