หนังสือเล่มนี้เป็นภาคต่อ โดยทองมานั้นอายุมากแล้ว และมีตัวละครอีกตัวเพิ่มขึ้นมา คือ หงนั้นเอง และเล่มนี้เป็นเล่มที่ท่านนักเขียนได้กล่าวถึงว่า ที่ท่านทรงมีแรงบันดาลใจในการทำบุญบรรพ์ ๒ เพราะเนื่องจากท่านทรงประทับใจในพระราชกรณียกิจของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวอย่างยิ่ง

     “หนังสือนี้เป็นภาคต่อ

ที่ว่ารอแล้วทำเฉลยดี

ว่าทำหนังสือเล่มนี้

ภาคต่อมีขุนหลวงท่านนี้

กล่าวต่อขุนหลวงรัชกาลที่สาม

ท่านพระนามไพเราะดี

นั้นคือพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวมี

คุณานุปกรแก่คนไทย”

เรื่องราวต่อเนื่องเมื่อในหลวงรัชกาลที่ ๓ ท่านทรงขึ้นครองราชย์ เนื่องจากท่านมิทรงโปรดการละครแต่ด้วยประการใด แลท่านทรงโปรดการสร้างวัดอย่างยิ่ง ดังนั้น เจ้าจอม นางในทั้งหลาย จึงตั้งใจกันแข่งบุญ สร้างกุศลกันอย่างมากในช่วงสมัยของพระองค์ท่าน

เมื่อในหลวงรัชกาลที่ ๓ ท่านทรงขึ้นครองราชสมบัตินั้น ท่านได้เปลี่ยนแปลงประเทศชาติอย่างมากมาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งเกี่ยวกับวัดวาอารามและพระพุทธศาสนาทั้งหลาย ในสมัยของท่านนั้น ก็ยังมีศึกสงครามอยู่อีกมากมายอยู่เช่นกัน และท่านได้วางแผนสู้รบกันอย่างดีที่สุด จนนำพาประเทศไทยรอดพ้นจากศึกทั้งปวง โดยเฉพาะศึกจากพวกข้างฝรั่ง ที่ท่านใช้ไหวพริบในการทำสนธิสัญญาเบอร์นี เพื่อเป็นต่อกับคนไทย และคนไทยกับคนต่างชาติจึงทำการค้าขายกันอย่างดี จนเหลือเงินเก็บมากมาย ให้กับประเทศชาติไทย

มีช่วงหนึ่งที่มีน้ำท่วมสูงในกรุงเทพมหานคร และในหลวงรัชกาลที่ ๓ ท่านทรงห่วงใยประชาชนอย่างยิ่งว่า ถ้าหากน้ำลดแล้ว จักมีข้าวยากหมากแพง ดังนั้น ท่านจึงมีรับสั่งว่า

“ให้นำข้าวในฉางหลวงออกแจกจ่ายกันทีเดียว อีกหนึ่งข้าวที่พระยาศรีพิพัฒน์ ให้สำเภานำออกไปขายนั้น จงกันไว้ให้พอกินในบ้านในเมืองเสียก่อน ให้นำไม้ฝางออกไปแทน ไม้ฝางนั้น ภาษีสูงกว่าข้าว จักเป็นการดีเสียด้วยซ้ำ 

จงกะการทั้งปวง มิให้เสียหายทั้งทางราชการ

 แลให้ราษฎรได้มีกินกันถ้วนหน้าเถิด”

และเรื่องนี้จะมีกล่าวถึงสุนทรภู่ ยามที่ท่านไปเป็นพระแล้วท่านก็สงบเสงี่ยม ซึ่งจะมีการกล่าวถึงความรุ่งเรืองของท่านเล็กน้อยในช่วงรัชกาลก่อน และเมื่อมาถึงรัชกาลนี้ ท่านเป็นพระ และสงบเสงี่ยมขึ้นมากกว่าเดิม และในหลวงรัชกาลที่ ๓ ทรงโปรดช่วยเหลือสุนทรภู่ให้อยู่สบายมากขึ้นอีกด้วย ดั่งคำกล่าวว่า

“แก่แล้วคงลดละพยศได้หมด

 ขุนสุนทรโวหารแกเสียด้วยขี้เมาเท่านั้นเอง”

กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพนั้น ท่านทรงเป็นบุตรีที่ในหลวงรัชกาลที่ ๓ ทรงโปรดพระทัยมากที่สุด เพราะท่านทรงทำคุณความดีแก่ประเทศชาติอยู่มากมาย และท่านนั้นสนิทกับคุณพุ่ม โดยคราแรก คุณพุ่มขอออกไปอยู่กับบิดา ในหลวงรัชกาลที่ ๓ ท่านทรงให้ออกไป และเมื่อคุณพุ่มอยากเข้ามาใหม่ ท่านก็ไม่ทรงว่าอะไร เพียงแค่สัพยอกเล็กๆ และให้ท่านกลับเข้ามา โดยที่คุณพุ่มมาอาศัยอยู่กับกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพได้ไม่นาน กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพท่านก็ทรงพระประชวรและท่านทรงสิ้นพระชนม์ ทำให้ในหลวงรัชกาลที่ ๓ ท่านทรงพระปรารภว่า

“ชาตินี้ พ่อก็มิได้เคยสร้างบาปอันเป็นอกุศลธรรมใด สร้างแต่กุศลกรรมตลอดมา 

ฤาพ่อมีบาปกรรมติดตัวมาแต่ปางไหน 

จึงตามมาประหารให้ลูกข้าทั้งหลายพากันสิ้นพระชนม์ชีพล้วนอายุยังน้อยๆ 

และยังอยู่ในวัยอันมิบังควรจักสิ้นไปก่อนบิดา”

ท่านทรงมีการกล่าวถึงพระสงฆ์องค์เจ้าที่แต่งตัวดุจรามัญ และท่านให้ทรงโปรดเกล้าเปลี่ยนแปลงทุกอย่างให้หมดสิ้น เพื่อให้พระพุทธศาสนาธำรงอยู่ได้อย่างดี โดยที่ท่านโปรดให้ครองจีวรแบบเดิม เพื่อพระศาสนาจะยังคงอยู่ต่อไป

เมื่อกาลเวลาผ่านไป  ในหลวงรัชกาลที่ ๓ ท่านทรงมีประกาศสถาปนาพระองค์เจ้าโสมนัสวัฒนาวดี ขึ้นเป็นพระอัครมเหสี โดยท่านทรงชอบละครอยู่อย่างมาก จึงมีการโปรดละครขึ้นมาใหม่อีกครั้ง และทำละครให้ในหลวงรัชกาลที่ ๓ ท่านทรงชม เมื่อครั้งเสวย

และท่านทรงรักษาราชบัลลังก์ให้แด่ในหลวงรัชกาลที่ ๔ ไว้อย่างยิ่ง โดยท่านแลคิดว่า คงมิมีพระราชโอรสพระองค์ใดทรงสามารถรักษาแผ่นดินได้เท่ากับในหลวงรัชกาลที่ ๔ และท่านยังทรงมีพระราชดำรัสต่อผู้ใกล้ชิดว่า

“การศึกสงครามข้างญวณ ข้างพม่า ก็เห็นจะไม่มีแล้ว จะมีอยู่แต่ข้างพวกฝรั่ง ให้ระวังให้ดี อย่าให้เสียทีแก่เขาได้ การงานสิ่งใดของเขาที่คิดควรจักร่ำเรียนเอาไว้ ก็ให้เอาอย่างเขา แต่อย่าให้นับถือเลื่อมใสไปทีเดียว”

เมื่อเราอ่านจบก็จะพบว่า ในหลวงรัชกาลที่ ๓ ท่านทรงพระปรีชาญาณสามารถมาก และหนังสือทั้งสองเล่มนี้เป็นหนังสือที่บรมครู ศรีฟ้า ลดาวัลย์ กล่าวไม่ให้นำไปทำบทละครแต่ด้วยประการใด เพราะท่านมิปรารถนาจะให้นักแสดงผู้ใดมารับบทเป็นในหลวงรัชกาลที่ ๑ ถึง ๓ หรือ สมเด็จพระราชชนนีพันปีหลวง รวมไปถึงพระบรมวงศานุวงศ์ทุกพระองค์

เราเห็นจะเป็นตามนั้น เพราะเราไม่เห็นว่า ใครที่คู่ควรจะเหมาะที่จะมาเล่นเป็นในหลวงเราเลยสักกะพระองค์ เพราะในหลวงทุกพระองค์นั้น ท่านทรงมีพระปรีชาญาณสามารถและทรงไว้เหมาะแก่การบูชาอย่างยิ่ง มิใช่จะนำพามาเป็นการแสดงละครแต่ด้วยประการใด ดังนั้น เราจึงเห็นด้วยกับบรมครู ศรีฟ้า ลดาวัลย์ทุกประการ

LOOK A BREATHE