ไหน ๆ ก็เปิดเรื่องเดินเที่ยวแล้ว ก็อยากจะเอาเรื่องราวโบสถ์คริสต์เก่าในถิ่นคุ้นเคยของเรามาแนะนำคนอื่นบ้าง เผื่อมีใครสนใจมาเดินเที่ยว เดินชมแถวนี้

มาเริ่มกันที่วัดนักบุญฟรังซีสเซเวียร์ (Saint Francis Xavier Church) กันก่อนดีกว่า (เพราะเป็นวัดแรกที่เจอเมื่อเดินเข้าซอยมา)

94 ซอยสามเสน 11 ถนนสามเสน แขวงวชิรพยาบาล  เขตดุสิต  กรุงเทพมหานคร  10300

โทร. 02 243 0060

ตารางมิสซา

FACEBOOK | WEBSITE

วันนักบุญฟรังซีสเซเวียร์ สร้างขึ้นมาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 โปรดเกล้าฯ ให้คริสตังญวนจำนวนหนึ่งที่มาขอพึ่งพระบรมโพธิสมภารหนีภัยสงครามมาในประเทศไทย พระองค์จึงพระราชทานทรัพย์ส่วนพระองค์ ซื้อที่ดินสวนแปลงใหญ่บริเวณใกล้เคียงกับวัดส้มเกลี้ยง (ทางตอนเหนือของวัดคอนเซ็ปชัญ)  ทรงให้สร้างโรงเรียน พระราชทานให้อาศัย พร้อมกับพระราชทานเครื่องอุปโภคบริโภคอีกจำนวนมาก และพระราชทานทรัพย์ส่วนพระองค์ให้สร้างวัดขึ้นมาอีกด้วย

วัดหลังแรกสร้างด้วยไม้ไผ่ในปี 1834 ใช้ชื่อว่า วัดแซงต์ฟรังซัวซาเวียร์ โดยวัดแห่งนี้สร้างขึ้นเสร็จเป็นลำดับที่ 7 ของมิสซังคาทอลิกสยาม วัดไม้ไผ่อยู่ได้เพียง 3 ปีก็ถูกพายุพัด พังเสียหาย 

วัดหลังต่อมาจึงสร้างเป็นวัดไม้ และพระสังฆราชกูรเวอชี ประมุขของมิสซังสยามได้นำพระรูปแม่พระ และรูปนักบุญฟรังซีสเซเวียร์จากมะนิลามาตั้งในวัดหลังที่สองด้วย 

วัดหลังที่สาม ใช้เวลาก่อสร้างนานถึง 10 ปีด้วยกัน แล้วเสร็จแล้วทำพิธีเสกวัดในวันฉลองนักบุญฟรังซีสเซเวียร์ ในปี 1867 โดยวัดหลังที่สามนี้ มีลักษณะเป็นสถาปัตยกรรมแบบนีโอโกธิค ผนังก่ออิฐถือปูนแบบโบราณ (ไม่ใช้เหล็กและเสาเข็ม) บนเพดานมีดานทั้งหมด 237 ดวง ภายในประดับกระจกสีเป็นเรื่องราวในไบเบิ้ล ทั้งพันธสัญญาเก่าและพันธสัญญาใหม่ (ด้านบน) มีภาษาญวนจื๋อโนม (ภาษาญวนจื๋อโนม เป็นภาษาที่ชาวเวียดนามได้พัฒนาตัวอักษรจีนเพื่อใช้ในการเขียนภาษาเวียดนาม) ทำเป็นป้ายเหนือพระแท่นทั้งหมด 8 แผ่นด้วยกัน

หลังจากได้มีการบูรณปฏิสังขรณ์วัดในปี 2013 - 2014 ก็ได้มีการนำกระจกมาติดหน้าต่าง เป็นรูปประวัตินักบุญฟรังซีสเซเวียร์ กระจกสีภาพ The Last Supper ภาพนักบุญเปโตรและเปาโล ภาพนักบุญฟรังซีสเซเวียร์ นักบุญโยนออฟอาร์ค ฯลฯ และติดตั้งเครื่องปรับอากาศภายในวัดอีกด้วย

พระรูปพระเยซูเจ้ารักษาคนตาบอด หรือ พระโต เป็นพระรูปที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 โปรดให้ไถ่มา เมื่อคราวเสด็จประพาสยุโรปครั้งที่ 1 ในปี 1897 เนื่องจากพระองค์ได้ทรงเข้าเยี่ยมโรงงานช่างหล่อช่างปั้นช่างเขียน ณ เมืองฟลอแรนซ์ อิตาลี ทอดพระเนตรพระรูปนี้ ก็ทรงพอพระทัย  และโปรดให้ประดิษฐาน ณ ท้องพระโรงพระที่นั่งจักรีมหาปราสาท และเมื่อสร้างพระราชวังดุสิตเสร็จ จึงโปรดให้นำมาไว้ ณ พระที่นั่งอัมพร ประดิษฐานไว้ในหอหนึ่ง พระราชทานนามว่า “หอเยซู” 

ต่อมาได้มอบพระรูปนี้ให้แก่วัดนักบุญฟรังซีสเซเวียร์โดยผ่านทางเทศบาลนครกรุงเทพฯ โดยมีนายประสาน ศรจิตติและคริสตชนพี่น้องของวัด จำนวนหนึ่งเป็นผู้ประสานงาน ประวัตินี้ได้จาก จางวางเอก พระยาประเสริฐศุภกิจ หัวหน้ามหาดเล็กผู้ตามเสด็จประพาสในครั้งนั้น พระรูปนี้รับการเสกที่วัดนักบุญฟรังซีสเซเวียร์ เมื่อปี 1949   

ข้อความที่ฐานพระรูปมีเขียนไว้ว่า "Fides tua te salvum fecit" ซึ่งแปลว่า ความเชื่อช่วยให้เจ้ารอด

ฉลองพระรูปพระเยซูเจ้ารักษาคนตาบอดหรือฉลองพระโต ในวันเสาร์ก่อนเริ่มเทศกาลมหาพรต (ในปี 2017 ฉลองพระโตวันที่ 25 กุมภาพันธ์)

ฉลองวัดนักบุญฟรังซีสเซเวียร์ วันที่ 3 ธันวาคม ของทุกปี (เป็นฉลองภายในและมีฉลองใหญ่ในวันอาทิตย์หลังวันที่ 3 ธันวาคม)

ถัดเข้ามาด้านใน ก็จะเจอกับวัดคอนเซ็ปชัญ (The Immaculate Conception Church) วัดอยู่ริมน้ำ

167 ซอยมิตตคาม ถนนสามเสน แขวงวชิรพยาบาล  เขตดุสิต  กรุงเทพมหานคร  10300

โทร. 02 243 2617, 02 243 0064   

โทรสาร. 02 668 7775

ตารางมิสซา

FACEBOOK | FACEBOOK 340 ปีคอนเซ็ปชัญ

การเดินทางก็ไม่ยากแต่เลี้ยวจะเยอะอยู่ แนะนำให้ถามทางชาวบ้าน (ชาวบ้านใจดี ดีไม่ดีพาเดินไปส่งด้วยเลย)

วัดคอนเซ็ปชัญ ตั้งอยู่ริมฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา โดยตัวโบสถ์หันหน้าไปทางตะวันตกลงสู่แม่น้ำเจ้าพระยา

วัดคอนเซ็ปชัญหลังปัจจุบัน นับเป็นหลังที่ 2 แล้ว โดยหลังปัจจุบันนั้น สร้างมาตั้งแต่ปี 1937 โดยใช้รูปแบบผสมผสานระหว่างสถาปัตยกรรมสยามและสถาปัตยกรรมตะวันตก หรือที่เรียกกันว่าอาคารแบบวิลันดา เป็นรูปแบบที่นิยมในสมัยอยุธยาตอนปลายจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ถือว่าเป็นสถาปัตยกรรมคาทอลิกที่เก่าแก่ที่สุดที่ยังมีการใช้งานในปัจจุบัน

สร้างมาตั้งแต่ปี 1675 ในรัชสมัยของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช โดยท่านสังฆราชลาโน มิชชันนารีจากฝรั่งเศส และพระราชทานที่ดินให้ในปี 1674 โปรดให้ชาวกุย 4 - 5 ครอบครัว ดูแลรักษาอยู่ และถือเป็นกลุ่มคริสตชนแรกของวัดคอนเซ็ปชัญ

โดยวัดหลังแรกสร้างขึ้นด้วยไม้ไผ่ เนื่องจากมีคริสตชนน้อย ต่อมาจึงได้สร้างโรงเรียนและโรงพยาบาลขึ้นอีก 2 แห่ง (ใช้ชื่อเป็นภาษาฝรั่งเศสว่า immaculée conception = แม่พระปฏิสนธินิรมล) มีมิชชันนารีหมุนเวียนผลัดกันมาดูแลตลอด จนกระทั่งเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่สอง

ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ก็มีชาวคาทอลิกเชื้อสายโปรตุเกสในเขมรและชาวเขมรเข้ารีตจำนวน 500 คน มาขอพึ่งพระบรมโพธิสมภาร พระองค์จึงให้มาอยู่กับชุมชนโบสถ์คอนเซ็ปชัญ (จะเรียกอีกชื่อได้ว่าวัดเขมร คนแถบนี้จะเรียกวัดนักบุญฟรังซีสเซเวียร์ ว่าวัดญวน ไม่ก็วัดนอก ส่วนวัดคอนเซ็ปชัญ จะเรียกว่าวัดใน ไม่ก็วัดเขมร)

วัดคอนเซ็ปชัญหลังเดิม (ปัจจุบันยังคงอยู่ ตั้งอยู่ด้านหลังของวัด) มีลักษณะเป็นอาคารก่ออิฐถือปูนทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้า หลังคามุงกระเบื้องมีหน้าจั่วแบบไทยเรียบง่าย ปัจจุบันเป็นพิพิธภัณฑ์ของวัดคอนเซ็ปชัญ

วัดคอนเซ็ปชัญหลังปัจจุบัน สร้างโดยบาทหลวงปาลเลอกัวขณะที่ท่านยังไม่ดำรงตำแหน่งสังฆราช ในปี 1837 ซึ่งตรงกับสมัยรัชกาลที่ 3 และหลังจากนั้น 1 ปี ท่านปาลเลอกัวก็ได้รับแต่งตั้งเป็นพระสังฆราช และกระทำ พิธีอภิเษกกันในโบสถ์ที่ท่านสร้างใหม่นี้เอง

ลักษณะของวัดคอนเซ็ปชัญ มีโครงสร้างต่าง ๆ ของโบสถ์จึงเป็นแบบผสมผสานศิลปะไทยและตะวันตกเข้าด้วยกัน (หรือที่เรียกกันว่าแบบวิลันดา) 

ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 5 ได้มีการสร้างหอระฆังก่ออิฐขึ้น โดยบาทหลวงแปโรซ์แต่พังทลายลงในเวลาไม่นาน จึงมีการจัดจ้างให้โจอาคิม กรัสซี (Joachim Grassi ผู้ออกแบบวัดนิเวศธรรมประวัติ และวัดนักบุญยอแซฟ อยุธยา) สถาปนิกชาวออสเตรียผู้เคยออกแบบสถาปัตยกรรมตะวันตกจำนวนมากในกรุงเทพ ให้ออกแบบหอระฆังใหม่ในปี 1883 ในรูปแบบฟื้นฟูศิลปะโรมันเนสก์ที่กำลังเป็นที่นิยมมากในยุโรป

ถือได้ว่าวัดคอนเซ็ปชัญ เป็นวัดคาทอลิกแห่งแรกในกรุงเทพฯ ที่สร้างขึ้นมาตั้งแต่สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช และยังใช้งานจนถึงปัจจุบัน

รูปสลักพระรูปพระแม่เจ้าพระนางมหามารีอา พระรูปสลักนี้มีขนาดสูงประมาณ 100 เมตร แกะสลักด้วยฝีมือประณีตบรรจง และลงรักปิดทองสวยงามมาก รูปสลักแม่พระนี้ชาวคาทอลิกเชื้อสายโปรตุเกสในเขมรและชาวเขมรเข้ารีตที่อพยพมาในสมัยรัชกาลที่ 3 นั้นได้อัญเชิญเข้ามาด้วย และเมื่อสงครามในเขมรสิ้นสุดลง ก็อยากจะกลับบ้านเมืองของตน พระองค์จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ อนุญาตให้ชาวเขมรที่ต้องการกลับ กลับคืนสู่ภูมิลำเนาของตนได้ตามความประสงค์ และในการกลับคืนบ้านเกิดเมืองนอนของชาวเขมรเหล่านั้น ก็ได้อัญเชิญพระรูปสลักพระแม่เจ้าลงเรือเพื่อนำกลับไปเมืองเขมรด้วย

เรื่องเล่าของแม่พระ

          ขณะที่อัญเชิญพระรูปสลักพระแม่เจ้าไปนั้นได้เกิดเหตุอัศจรรย์ขึ้น คือ เรือที่อัญเชิญพระรูปพระแม่เจ้าไปนั้น เมื่อแจวออกไปไม่ไกลนัก เรือก็หยุดอยู่นิ่งกับที่ คนแจวพยายามแจวเท่าไรเรือก็ไม่ยอมเดินหน้า แม้จะเพิ่มคนแจวเข้าไปอีกเรือก็มิได้แล่นต่อไป เป็นเหตุให้เกิดความพิศวงมาก มีชาวเขมรบางคนสงสัยว่า เป็นเพราะอำนาจปาฏิหาริย์ของพระรูปพระแม่เจ้า ที่มีพระประสงค์จะประทับอยู่ที่วัดคอนเซ็ปชัญก็อาจเป็นได้ จึงได้ทดลองแจวเรือกลับมาทางวัดคอนเซ็ปชัญ คราวนี้เรือก็ยอมแล่นกลับโดยง่ายดาย แต่ครั้นทดลองแจวเรือกลับไปทางเก่าอีก เรือก็ไม่ยอมขยับเขยื้อน ได้กระทำอยู่เช่นนี้หลายครั้งหลายหน ก็คงเป็นอยู่ในลักษณะเดิม ชาวเขมรที่จะกลับเมืองเขมรก็แน่ใจว่า พระแม่เจ้ามีพระประสงค์จะให้พระรูปสลักนี้ประทับอยู่ที่วัดคอนเซ็ปชัญ จึงได้อัญเชิญพระรูปกลับมาประดิษฐานไว้ ณ วัดคอนเซ็ปชัญ แล้วพวกเขาก็เดินทางกลับเมืองเขมรโดยสวัสดิภาพ และพระรูปสลักรูปพระแม่เจ้าพระนางมหามารีอาก็ได้ประดิษฐานอยู่ที่วัดคอนเซ็ปชัญตราบเท่าทุกวันนี้

         พระรูปสลักพระแม่เจ้าองค์นี้ เดิมเข้าใจกันว่าชาวเขมรเป็นผู้แกะสลัก แต่ประมาณเดือนตุลาคม 1974 มีนักวิชาการเกี่ยวกับเรื่องไม้ประจำสำนักงานเอฟ.เอ.โอ ที่กรุงเทพฯ ชื่อ โยแซฟ เทอร์แบงก์ (J.Turbang) ได้มาชมพระรูปแม่พระ เมื่อได้ตรวจดูแล้วได้บอกว่า พระรูปสลักองค์นี้มาจากประเทศอินโดนีเซีย โดยสันนิษฐานจากเนื้อไม้ที่นำมาแกะสลัก เนื่องจากไม้ชนิดนี้มีอยู่ในอินโดนีเซียเท่านั้น ฝีมือแกะสลัก ก็ปรากฏว่าชาวอินโดนีเซียมีฝีมือในการแกะสลักที่ดีเยี่ยมอยู่จนถึงปัจจุบันนี้ จึงคิดว่ารูปพระแม่เจ้าองค์นี้ไปจากอินโดนีเซีย แต่ทั้งนี้ก็เป็นเพียงการสันนิษฐานเท่านั้น

ในประเทศไทย วัดคาทอลิกมีเพียงไม่กี่แห่งที่ยังคงมีพิธีถอดพระ และหนึ่งในนั้นคือวัดคอนเซ็ปชัญ หากใครสนใจอยากที่จะมาชมพิธีถอดพระ ก็อยากจะเชิญชวนให้มาชมกันได้ โดยพิธีถอดพระนั้นจะมีขึ้นในวันศุกร์ศักดิ์สิทธิ์ของทุกปี (ซึ่งปี 2017 จะตรงกับวันที่ 14 เมษายน 2017)

วันฉลองแม่พระไถ่ทาส หรือแม่พระขนมจีน ฉลองทุกวันที่ 24 กันยายน ของทุกปี

และฉลองวัดคอนเซ็ปชัญ ในวันที่ 8 ธันวาคม ของทุกปี

และยังมีเรื่องที่น่าดีใจสำหรับชุมชนวัดคอนเซ็ปชัญ เมื่อประเทศโปรตุเกส มอบแม่พระ ให้แก่โบสถ์คอนเซ็ปชัญ เป็นโบสถ์แรกในประเทศไทย โดยมีเจ้าฟ้าชายดูอาร์ท ปิโอ ดยุกแห่งบรากันซา (Dom Duarte Pio, Duke of Braganza) จากโปรตุเกส และคณะชาวโปรตุเกสร่วมเฉลิมฉลองในวันที่ 11 มิถุนายน 2017

น้าที่เรารู้จัก อาศัยอยู่ในชุมชนคอนเซ็ปชัญ เล่าให้ฟังว่า "เจ้าชาย ดูอาร์ท ปิโอ ทรงไม่ถือพระองค์ พระองค์ท่านทรงให้ความเป็นกันเองและเอ็นดูพวกเราลูกหลานชาวโปรตุเกส พระองค์ท่านน่ารัก ท่านทรงพระกรรแสง แล้วบอกว่า พระองค์ท่านรู้สึกอบอุ่นและตื้นตันใจ" 

และโชคดีมาก วันที่เราเข้าไปถ่ายรูป ทางวัดคอนเซ็ปชัญเปิดให้เข้าชมพิพิธภัณฑ์ด้วย

ภายในก็จะมีกาสุลา หรือบางคนเรียกกาซูลา (กาซูลา มาจากภาษาละติน ว่า casual แปลว่า “บ้านเล็กๆ”) เป็นเสื้อที่คุณพ่อสวมเวลาทำมิสซา ศาสนภัณฑ์ที่ใช้ในมิสซา เป็นต้น

ด้านหน้าวัด (ใกล้แม่น้ำ) จะมีรูปปั้นแม่พระในถ้ำแม่พระประจักษ์เมืองลูร์ด 

ก็คงจะพอเท่านี้ล่ะนะ ถ้าใครสนใจ หรืออยากรู้อะไรเพิ่มเติมนอกจากนี้ก็ถามเราได้นะ ไม่ว่าจะที่คอมเมนท์หรือในทวิตเตอร์ของเรา @First_17 

ขออภัยสำหรับสกิลถ่ายรูปของเราด้วย วันที่ไปถ่ายที่วัดคอนเซ็ปชัญคือเพิ่งกลับมาถึงบ้านจากที่ออกไปบ้านพิพิธภัณฑ์มา อ่านได้ที่นี่ ส่วนเรื่องถ่ายเอียงนี่พยายามแก้อยู่มากๆ แต่ทำไม่ได้เลย ใครมีวิธีแนะนำ ก็แนะนำกันเข้ามาได้นะ //กราบงามๆ

อ้างอิง และ ข้อมูลเพิ่มเติม

วัดนักบุญฟรังซีสเซเวียร์

หนังสือ 180 ปี สมโภชวัดนักบุญฟรังซีสเซเวียร์ สามเสน

วัดนักบุญคอนเซ็ปชัญ

รูปถ่าย