สวัสดีครับ

ผมยำนาเบะ ผู้ชื่นชอบวัฒนธรรมญี่ปุ่น เป็นนักศึกษาในมหาวิทยาลัยรัฐบาลธรรมดา ๆ ที่หาได้ทั่วไป

วันนี้จะมาพูดเกี่ยวกับตำราเรียนภาษาต่าง ๆ ครับ

อาจจะเป็นเพราะช่วงนี้หนังสือเรียน อย่างภาษาพาทีกลับมาเป็นกระแสในโซเชียลอีกครั้ง ผมเลยอยากจะเขียนอะไรทำนองนั้นบ้างครับ

//ว่าแต่ญี่ปุ่นเขามีการไปขอโชยุจากร้านอื่นหรือบริจาคเงินจนหมดตัวบ้างไหมนะ (ฮา)

.

…

……

เอาละครับ ก่อนอื่น

ทุกคนเคยสงสัยไหมครับว่าทำไมตำราเรียนต่าง ๆ ถึงต้องมีการอัพเดทอยู่เรื่อย ๆ เช่น หนังสือมินนะโนะนิงฮงโกะ ก็มีฉบับใหม่ หนังสือ อากิโกะ ก็มีการปรับปรุงตามยุคสมัย

เพราะฉบับเก่าภาพมันไม่สวยเหรอ ? มีการพิมพ์ตกเหรอ ?

ก็อาจจะใช่ครับ แต่นั่นไม่ใช่สาเหตุหลักครับ

สาเหตุหลักที่ทำให้หนังสือเรียนต้องมีการอัพเดทอยู่ตลอดเวลานั่นก็คือ

นั่นก็คือคือออออ…

……

………

……………

สิ่งของที่ปรากฎแต่งต่างกันตามแต่ละยุคสมัยและการเปลี่ยนแปลงทางภาษาครับ

ก่อนอื่น ถ้าถามว่า ‘สิ่งของที่ปรากฎแต่งต่างกันตามแต่ละยุคสมัย’ มันคืออะไร

มันก็คือสิ่งของรอบตัวเราแหละครับ

เช่น โทรศัพท์ คอมพิวเตอร์หรืออาจจะเป็นสิ่งของที่ใหญ่ขึ้นไปอย่างรถก็ได้ครับ

คือสิ่งของพวกนี้มันไม่ได้มีมาตั้งแต่อดีตหลายร้อยปี และก็อาจจะไม่ได้อยู่ต่อไปในอนาคตอีกหลายร้อยปีก็ได้ครับ

ยกตัวอย่างง่าย ๆ ในยุคนี้ก็ไม่น่าจะมีใครใช้โทรเลขกันแล้ว (ผมเคยเห็นโทรเลขที่บ้านคุณตาเมื่อ 15 ปีที่แล้ว แต่ก็ไม่เคยเห็นใครใช้)

ถ้าถามว่าแล้วคนที่เกิดในยุคสมัยหลังจากนี้จำเป็นต้องรู้จักโทรเลขด้วยเหรอ

ผมตอบเลยว่า ถ้าไม่ได้กะจะทำงานเฉพาะทางก็ไม่ต้องรู้หรอกครับ

//ถ้าเก่ากว่านั้นก็อาจจะเป็นเพจเจอร์เป็นต้นไป

อ้าวแล้วมันเกี่ยวกับการอัพเดทหนังสือเรียนยังไงล่ะ

คือหนังสือเรียนภาษา ตามพื้นฐานแล้วจะเริ่มจดจำคำศัพท์จากสิ่งใกล้ตัวก่อนครับ 

ทำให้ผู้เรียนสามารถใช้คำศัพท์นั้นได้ทันทีเพราะมีโอกาสได้ใช้ในชีวิตจริง

ยกตัวอย่างเช่น スマホ เรียนปุ๊บก็ใช้กับคนญี่ปุ่นได้ทันที

แต่อย่างที่ผมบอกไปครับว่า สิ่งของเหล่านี้ไม่ได้มีมาตั้งแต่อดีต

อย่างในหนังสือมินนะฉบับแรกก็ไม่ได้มีคำศัพท์นี้ครับ

ฉบับแรก ๆ รู้สึกจะมีคำศัพท์ประมาณ Word Processor เครื่องพิมพ์ดีด อะไรประมาณนี้ครับ

สมมุติว่าตอนเริ่มเรียนภาษาญี่ปุ่นวันแรก ครูที่สอนยังใช้มินนะฉบับแรกอยู่ 

แล้วเขาสอนคำว่า ワープロ ให้คุณ

.

…งงเป็นไก่ตาแตกแน่นอน (ฮา)

อ่านแล้วก็จะนึกภาพไม่ออกว่ามันคืออะไร

เรียนศัพท์ไปทำไม?

เราเป็นแค่คนต่างชาติแท้ ๆ จะรู้ศัพท์พวกนี้ไปทำไม

ง่าย ๆ ก็คือพอเวลาผ่านไป สิ่งของบางอย่างเราไม่ต้องรู้จักมันก็ได้

ดังนั้นหนังสือเรียนภาษาต่าง ๆ จึงต้องมีการตัดสิ่งที่ไม่จำเป็นต้องรู้ และเพิ่มสิ่งที่ต้องรู้เข้ามาในแต่ละยุคสมัยครับ

นั่นทำให้เกิดหนังสือเรียน xxx ฉบับปรับปรุงครั้งที่ 2.. 3.. 4… ไปเรื่อย ๆ 

แต่ว่านอกจากคำศัพท์แล้วก็อย่าลืมนะครับว่า ตัวภาษาหรือไวยากรณ์เองก็มีการเปลี่ยนเหมือนกันครับ

สิ่งนี้ทางภาษาศาสตร์เราจะเรียกกันว่าการเปลี่ยนแปลงทางภาษา (言語変化)

ทุกคนลองนึกภาพตอนที่ตัวเองกำลังเรียนประวัติศาสตร์สมัยอยุธยาช่วงมัธยมดูก็ได้ครับ

เวลาเขาคุยกันก็จะแบบ

แล้วเจ้าจะลาจากเมียหรือ

คำว่า ‘หรือ’ เนี่ย ตอนนี้ผมไม่คิดว่าจะมีใครใช้แล้วนะครับ

สมัยนี้ถ้าพูดออกเสียงกันน่าจะเป็น ‘หรอ’

หรือสำหรับบางคนออกเสียง ‘หรอ’ เฉพาะตอนพูด ส่วนตอนเขียนเป็น ‘เหรอ’

เห็นไหมครับว่าภาษามันเปลี่ยนไปเรื่อย ๆ ตามเวลาจริง ๆ

มีอีกตัวอย่างที่ทุกคนอาจจะไม่ทันสังเกต

ผมคิดว่าคำว่า ‘เพิ่ง’ น่าจะเป็นคนที่หลาย ๆ คนใช้

ถ้าถามว่าต่างกับ ‘พึ่ง’ ยังไง

ถ้าคุณเปิดพจนานุกรมราชบัณฑิต จะขึ้นคำอธิบายของ ‘เพิ่ง’ ครับว่า ‘พึ่ง’

เพราะฉะนั้นไม่ต่างกันครับ เพียงแต่ทางราชบัญฑิตเขาเห็นว่ามีคนใช้คำว่า ‘เพิ่ง’ เป็นจำนวนมาก

ทางราชบัญฑิตเลยบัญญัติศัพท์เพิ่มไปครับ

ถ้าอย่างนั้นผมขอตั้งคำถามกับผู้อ่านทุกท่าน

คุณคิดว่าทำไมทั้งสองคำนี้ถึงมีการเปลี่ยนแปลงทางภาษาครับ

.

…

……

โดยส่วนตัวแล้ว ผมคิดว่า

เป็นเพราะมันออกเสียงง่ายกว่าครับ

ไม่ใช่เป็นที่นิสัยของคนในสังคมนั้น ๆ เหรอครับ เช่นคนไทยอาจจะขี้เกียจก็ได้?

คือถ้ามันเป็นแค่ภาษาเดียวจะคิดอย่างงั้นก็ไม่ผิดหรอกครับ

แต่ประเด็นคือมันเกิดปรากฏการณ์แบบนี้ในทุกภาษาครับ

ลองนึกภาพตอนเราเรียนภาษาญี่ปุ่นชั้นแรก ๆ ดูก็ได้ครับ

ตอนเราเรียนการผันรูป させられる（รูป使役受身）

หนังสือเรียนหรือครูผู้สอนก็จะบอกว่าย่อหรือรูป される ได้

แล้วผมก็คิดว่าหลาย ๆ คนก็น่าจะใช้รูปย่อกันเพราะไม่อยากออกยาว ๆ ใช่ไหมครับ

ผมคิดว่าลักษณะการเกิดปรากฏการณ์นี้มันมีความคล้ายกันมากในหลาย ๆ ภาษา

แล้วก็รู้สึกว่าช่วงนี้คนญี่ปุ่นเริ่มจะมีปรากฏการณ์ 「ら抜き言葉」เกิดขึ้น

มันคือการที่ไม่ออกเสียง ら ในเมื่อผันกริยารูปสามารถ （可能形）

เช่น 見られる　กลายเป็น 見れる

来られる กลายเป็น 来れる

ที่มาของรูป ら抜き ก็คือ

มีคนจำนวนหนึ่งมองว่าภาษาญี่ปุ่นมีการผันแล้วออกเสียง られる เยอะมาก

เช่น 1.รูปสามารถ（可能形）ก็ผันเป็น られる ได้ เช่น 食べられる สามารถกินได้

2.รูปถูกกระทำ （受け身）ก็ผันเป็น られる ได้ เช่น 食べられる ที่หมายถึง ถูกกิน

3.รูปยกย่อง （尊敬）ก็ใช้รูป受け身เหมือนกัน เช่น 先生は私の名前を呼ばれた。= อาจารย์เรียกชื่อฉัน
＝เป็นการยกย่องอาจารย์ที่เรียนชื่อฉัน

ดังนั้นถ้าเราตัด ไม่พูด ら ในรูปสามารถ（可能形）เวลาฟังเราก็จะสับสนน้อยลงว่าผู้พูดกำลังใช้การผันรูปไหนอยู่

—-------------------------------------------

แต่ว่ารูป ら抜き เนี่ย

ตอนนี้ยังไม่เป็นที่แพร่หลายมากสักเท่าไรครับ

ในอนาคตก็อาจจะเป็นที่แพร่หลายจนกลายเป็นเรื่องปกติเหมือน させられる（รูป使役受身）ก็ได้ครับ

ไม่ว่าอย่างไรภาษาก็มีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลาอยู่แล้ว

อนาคต ในหนังสือเรียนเราอาจจะเห็นการบัญญัติรูป ら抜き เพื่อใช้ในรูปสามารถ（可能形）ก็ได้ครับ

และถ้าเวลานั้นมาถึงพวกเราก็อาจจะอายุมากแล้ว

พยายามไปกดดันว่าการพูดแบบนี้มันผิด ! これは正しい日本語じゃない อะไรแบบนี้นะครับ

(หรือจะพูดก็ได้ถ้ามันขัดใจจริง ๆ (ฮา))

แต่ผมคิดว่าภาษาไทยเองก็มีโอกาสที่จะเกิดปรากฏการณ์แบบนี้อยู่ไม่น้อยเช่นเดียวกันครับ

ถ้าอย่างนั้นแล้วเรามาสรุปเนื้อหาวันนี้กันอีกครั้งดีกว่า

ถ้ามีคนพูดให้ฟังวา ‘โอ้ย ตำราเรียนจะอัพเดทบ่อยอะไรขนาดนั้นนนน เอาเก่าดีกว่า’

ก็ลองอธิบายให้เขาฟังนะครับว่า

ตำราเรียนเขาต้องอัพเดทศัพท์รอบตัวนะ

อย่างในยุคสมัยนี้ถ้าตำราเรียนยังสอนคำศัพท์เครื่องword processor อะไรแบบนี้อยู่

ออกนอกห้องไปผู้เรียนเขาก็ลืมแล้ว

แถมโลกเรายังมีการเปลี่ยนแปลงทางภาษาอยู่ตลอดเวลาด้วยนะ

ทุกวันนี้เราไม่พูด ‘หรือ’ ในประโยคคำถามกันแล้วใช่ไหม

ภาษาอื่นก็เหมือนกัน

ตำราจากยุคสมัยไหนก็ใช้ได้แค่ในยุคสมัยนั้นเท่านั้นครับ

อ๊ะ แต่เวลาอธิบายอย่าลืมใช้นำเสียงเรียบ ๆ อย่าให้เขาโกรธกันด้วยล่ะ (ฮา)

—------------------------------------------------------

เป็นอย่างไรกันบ้างครับกับเนื้อหาในวันนี้

จริง ๆ ตอนแรกผมก็ไม่ได้คิดว่าจะเขียนเนื้อหายาวขนาดนี้หรอกครับ

แต่เขียนไปเขียนมามันเพลินไปหน่อย (ฮา)

ถ้าใครมีความเห็นอะไรก็สามารถแสดงความคิดเห็นได้เลยนะครับ

ผมจะตามอ่านอยู่เสมอ

ถ้าอย่างนั้นแล้ว 

ไว้พบกันใหม่นะครับ