หนังสือ : รัฐศาสตร์สาร ปีที่ 46 ฉบับที่ 1 (มกราคม-เมษายน 2568)
โดย : รัฐศาสตร์ ธรรมศาสตร์
จำนวน : 206 หน้า
.
จากเปียงยางถึงบางกอก:ภูมิหลังของการเปิดความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างไทยกับเกาหลีเหนือเมื่อ ค.ศ. 1975 โดย สิทธิพล เครือรัฐติกาล
.
บทคัดย่อ: บทความนี้มุ่งวิเคราะห์ปัจจัยที่นำไปสู่การเปิดความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างไทยกับเกาหลีเหนือ รวมทั้งผลกระทบต่อจุดยืนของไทยเกี่ยวกับปัญหาเกาหลี โดยใช้ประโยชน์จากโทรเลขทางการทูตของสหรัฐอเมริกา งานนิพนธ์ของคิมอิลซุง บันทึกความทรงจำและการให้สัมภาษณ์ของอดีตข้าราชการไทยที่เกี่ยวข้อง ผู้เขียนพบว่า ตั้งแต่ ค.ศ. 1972 เกาหลีเหนือเริ่มปรับเปลี่ยนนโยบายต่างประเทศโดยหันมาขยายความสัมพันธ์กับประเทศโลกที่ 3 เพื่อแข่งขันกับเกาหลีใต้ ขณะที่ไทยก็มุ่งปรับปรุงความสัมพันธ์กับประเทศสังคมนิยมในเอเชียเพื่อรับมือกับการถอนตัวจากสงครามเวียดนามของสหรัฐฯ การติดต่อและเยือนกันระหว่างเจ้าหน้าที่ของทั้งสองประเทศจึงเกิดขึ้นในช่วง ค.ศ. 1973-1974 และในที่สุด ชัยชนะของเวียดนามเหนือและเวียดกงในการพิชิตเวียดนามใต้ก็เป็นตัวเร่งให้ไทยเปิดความสัมพันธ์ทางการทูตกับเกาหลีเหนือเมื่อวันที่ 8 พฤษภาคม ค.ศ. 1975 เพื่อหวังกดดันเวียดนามเหนือให้เปลี่ยนท่าทีมาเป็นมิตรกับไทย นอกจากนี้ ความสัมพันธ์ดังกล่าวยังทำให้ไทยต้องปรับเปลี่ยนจุดยืนเกี่ยวกับปัญหาเกาหลีให้สมดุลมากขึ้นในการประชุมสมัยที่ 30 ของสมัชชาใหญ่แห่งสหประชาชาติเมื่อเดือนพฤศจิกายนของปีเดียวกัน
.
ประวัติศาสตร์การเมืองคริสเตียนเลบานอนและการพัฒนาประชาธิปไตยบนหลัก Confessionalism ระหว่างปี 1975-1990 โดย ปรีชา กิจบุญชู
.
บทคัดย่อ: การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เพื่อศึกษาเกี่ยวกับประวัติศาสตร์การเมืองของชาวคริสต์ในเลบานอนภายใต้ระบบการเมืองแบบสารภาพ ผ่านทฤษฎีการปะทะทางอารยธรรมที่ให้ความสำคัญกับการทำให้ทันสมัย โดยตั้งสมมติฐานว่าการมีตัวตนของชาวคริสต์ในประเทศเลบานอนทำให้ระบอบประชาธิปไตยยังคงถูกรักษาไว้ในระบบการเมือง รวมถึงระบบสารภาพก็ยังคงมีอิทธิพลต่อการดำรงรักษาระบอบประชาธิปไตยไว้และส่วนสุดท้ายคือการศึกษากระบวนการทำให้ทันสมัยเปรียบระหว่างชาวคริสต์และมุสลิมในเลบานอนว่ากลุ่มตัวอย่างใดส่วนมีส่วนทำให้ระบอบประชาธิปไตยของเลบานอนยังคงมีเสถียรภาพในภาวะสงครามกลางเมืองระหว่างปี 1975 ถึง 1990 ซึ่งมีโจทย์เกี่ยวกับการทำให้ทันสมัยที่คิดค้นโดย ซามูเอล ฮันติงตัน จำนวน 6 ข้อสำหรับใช้ในการเปรียบเทียบตัวแปรซึ่งก็คือ สถาบันปกครองของรัฐ นักการเมืองหรือพรรคการเมืองที่มีบทบาทในช่วงเวลาดังกล่าวว่ามีกระบวนการออกนโยบายการเมืองที่สนับสนุนโจทย์ทั้ง 6 ข้ออย่างไร แล้วจึงนำผลที่ได้มาคำนวนคะแนนเพื่อใช้เปรียบเทียบและวิเคราะห์เพื่อตีความผลการวิเคราะห์ที่ได้พบว่าคะแนนของทั้งสองศาสนามีจำนวนที่เท่ากัน โดยคะแนนของปัจจัยภายในหรือผลการเปรียบเทียบภายในประเทศชาวคริสต์มีคะแนนต่อชาวมุสลิมที่ 33 ต่อ 28 ทำให้ชาวคริสต์มีความสำคัญต่อการเมืองเลบานอนทั้งในแง่ของการรักษาระบอบประชาธิปไตยและการรักษาระบบสารภาพอันเป็นเอกลักษณ์ของเลบานอนและยังป้องกันไม่ให้ระบอบประชาธิปไตยถูกท้าทายโดยระบอบอื่นๆ ของมหาอำนาจในภูมิภาคที่พยายามแผ่อิทธิพลเข้ามา ในส่วนของปัจจัยภายนอกหรือกลุ่มประเทศพันธมิตรของทั้งสองฝ่ายในสงครามกลางเมืองเลบานอนได้ผลคะแนนของฝ่ายมุสลิมมีมากกว่าเพราะพันธมิตรฝ่ายมุสลิมต่างก็ต้องการให้เลบานอนเป็นแนวกั้นอิทธิพลของประเทศที่เป็นอริกับประเทศของตน ด้วยภูมิรัฐศาสตร์ที่ห่างไกลจากเลบานอนบวกกับความขาดแคลนในทรัพยากรที่จะใช้แนวทางการทำสงครามเพื่อปราบปรามอีกฝ่ายจึงทำให้สุดท้ายจึงเลือกใช้แนวทางสันติวิธีเพื่อยับยั้งไม่ให้สงครามกลางเมืองสามารถเกิดขึ้นในเลบานอนได้อีกจึงจะเป็นวิธีการที่มีประสิทธิภาพที่สุดโดยมีชาวคริสต์เป็นหัวใจสำคัญในการยุติสงครามและท้ายที่สุดระบอบประชาธิปไตยก็กลายเป็นแกนกลางในการแก้ไขความขัดแย้งทางการเมืองและศาสนาจากการวิจัยในครั้งนี้ มีข้อเสนอแนะเกี่ยวกับจำกัดความของข้อตกลงแห่งชาติปี 1943 ควรเป็นสัญลักษณ์ของความร่วมมือและการแชร์อำนาจระหว่างฝ่ายต่างๆ และไม่ควรมีอิทธิพลแค่เครื่องกำหนดหน่วยของการแบ่งเขตเลือกตั้ง นี่จึงจะสามารถเพิ่มความเข้มแข็งให้รัฐบาลกลาง จึงจะนำไปสู่การแก้ไขปัญหาทางเศรษฐกิจที่เลบานอนเผชิญอยู่ในปัจจุบัน
.
โครงการหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทาง เส้นทางสายไหมดิจิทัล กับภูมิรัฐศาสตร์เทคโน 2013 – 2022 โดย วิทวัส อภิญ
.
บทคัดย่อ: บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาที่มาและความสำคัญของโครงการหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทาง หรือ (Belt and Road Initiative; BRI) รวมทั้งส่วนขยายของโครงการ คือ เส้นทางสายไหมดิจิทัล หรือ (Digital Silk Road; DSR) โดยการศึกษาหัวข้อดังกล่าวอยู่บนพื้นฐานของภูมิรัฐศาสตร์ (Geopolitics) และงานศึกษาชี้ให้เห็นพลวัตของแนวคิดภูมิรัฐศาสตร์ ไปพร้อมกันโดยศึกษาผ่านการเปลี่ยนแปลงในพื้นที่ของเทคโนโลยี ผู้ศึกษามีข้อค้นพบว่าโครงการหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางและเส้นทางสายไหมดิจิทัล เป็นโครงการเพื่อตอบสนองต่อภูมิรัฐศาสตร์ระดับโลกของจีน ในสถานการณ์ที่จีนต้องการแสวงหาห่วงโซ่อุปทานนอกประเทศ รักษาอุปทานทรัพยากรธรรมชาติในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจ และเป็นการขยายตลาดของจีนในเวลาเดียวกัน นอกจากนี้งานศึกษายังชี้ให้เห็นพลวัตรด้านภูมิรัฐศาสตร์ ที่เข้าไปคลอบคลุมพื้นที่ของเทคโนโลยี ทั้งในรูปแบบของตลาด เป้าหมายเพื่อลดทอนอิทธิพลของสหรัฐอเมริกาต่อจีน และความเป็นภูมิรัฐศาสตร์เหนือพื้นที่โลกเสมือน การสถาปนาหลักอธิปไตยเหนือพื้นที่ไซเบอร์ ซึ่งเป็นปัจจัยที่ชี้ให้เห็นพลวัตรของแนวคิดภูมิรัฐศาสตร์ผ่านปัจจัยด้านเทคโนโลยี หรือ ภูมิรัฐศาสตร์เทคโน (Techno-Geopolitics)
.
จุดร่วม ความแตกต่าง และวิวาทะว่าด้วยแนวคิดเรื่องชนชั้นทางสังคมของ คาร์ล มาร์กซ์, แมกซ์ เวเบอร์, เอ็ดเวิร์ด พี. ธอมป์สัน, เดเนียล เบลล์ และปิแอร์ บูร์ดิเออ โดย รุ้งนภา ยรรยงเกษมสุข
.
บทคัดย่อ: การทำความเข้าใจชนชั้นทางสังคมโดยทั่วไปมักพิจารณาด้วยวิธีการเชิงประจักษ์ แต่ในความเป็นจริงชนชั้นถูกกำหนดจากเงื่อนไขเชิงวัตถุวิสัยและอัตวิสัย ในบทความนี้จึงนำเสนอแง่มุมเชิงทฤษฎีของนักวิชาการ 5 คน อันได้แก่ คาร์ล มาร์กซ์, แมกซ์ เวเบอร์, เอ็ดเวิร์ด พี ธอมป์สัน, เดเนียล เบลล์ และโดยเฉพาะปิแอร์ บูร์ดิเออ เพื่อให้เห็นมุมมองวิธีคิดที่มีต่อมโนทัศน์ชนชั้นทางสังคมของนักวิชาการแต่ละคน โดยคาร์ล มาร์กซ์ให้ความสำคัญกับปัจจัยเชิงโครงสร้างโดยเฉพาะปัจจัยการผลิตและวิถีการผลิตในการกำหนดชนชั้น แมกซ์ เวเบอร์ให้ความสำคัญกับปัจจัยทางเศรษฐกิจ กลุ่มสถานภาพ การเมือง โอกาสของชีวิต สถานการณ์ของชนชั้น และประสบการณ์ในการอธิบายชนชั้นและการจัดลำดับชั้นทางสังคม เอ็ดเวิร์ด พี ธอมป์สัน ศึกษาชนชั้นแรงงานในประเทศอังกฤษและให้ความสำคัญกับประวัติศาสตร์โดยกล่าวว่า ชนชั้นไม่ได้แยกต่างหากจากแต่เกิดในความสัมพันธ์ของมนุษย์และในความสัมพันธ์เชิงประวัติศาสตร์ เดเนียล เบลล์ ชี้ให้เห็นถึงชนชั้นใหม่ในสังคมหลังอุตสาหกรรมว่าเกิดจากเงื่อนไขของสังคมที่เปลี่ยนแปลงไปโดยให้ความสำคัญกับการศึกษา และปิแอร์ บูร์ดิเออ ที่เสนอการศึกษาชนชั้นด้วยการพิจารณาชนชั้นในเชิงภววิทยา ญาณวิทยา และวิธีวิทยา และเสนอว่าพื้นที่ทางสังคมคือสิ่งที่ทำให้เราเห็นชนชั้นในความเป็นจริง
.
บทปริทัศน์หนังสือ ทุนนิยมสอดแนม โดย ศิปภน อรรคศรี