ฉันว่ามีคนไม่น้อยคุ้นเคยกับแป้งฝุ่นทาตัว ก่อนจะมารู้จักกับแป้งที่ใช้เป็นส่วนประกอบอาหารเสียอีก ฉันก็คือหนึ่งในนั้น

แป้งหนึ่งชนิดที่ฉันรู้จักตั้งแต่ตอนเด็กคือ ‘แป้งร่ำ’ ซึ่งมาจากชื่อของน้ำอบ (น้ำหอม) แบบไทยๆ และพ่อแม่ของเพื่อนหรือคนที่ฉันรู้จักไม่น้อยก็นิยมเอามาตั้งชื่อลูกอย่างน่ารักว่า ‘แป้งร่ำ’

พอโตมาจึงประจักษ์ว่าแป้ง ในความหมายของส่วน-ประกอบอาหารนั้นหมายถึง สิ่งที่เป็นผงละเอียดสีขาวที่บดจากเมล็ดพืช และกลายเป็นหนึ่งในอาหารห้าหมู่ที่คนเราขาดไม่ได้ กระนั้นโตมาอีกหน่อย เรากลับมองว่าแป้งเป็นของน่ากลัว ใช่สิ, ก็แป้งทำให้เราอ้วนนี่

แต่ก็นะ ถ้าเราเลือกรับประทานแป้งอย่างพอดีและมีสติ แป้งก็ไม่ได้น่าหวาดหวั่นอย่างที่คิด หากน้ำคือสายเลือดฉันว่าแป้งก็คือเนื้อหนังและพลังงาน แป้งเป็นวัตถุดิบหลักที่คนทั่วโลกใช้ประกอบอาหาร ทั้งยังเป็นสิ่งที่บ่งบอกถึงวัฒนธรรมของคนในชาตินั้นๆ อย่างเด่นชัด เพื่อนสาวชาวสเปนของฉันเคยบอกไว้ว่า หากเธอเหลือเงินอยู่ในกระเป๋าอยู่จำนวนหนึ่ง ซึ่งพอจะซื้ออาหารได้อย่างเดียว เธอควรเลือกซื้อขนมปังแถวยาวเพราะเป็นอาหารที่อยู่ท้องและแชร์กับคนในบ้านได้มากกว่าอาหารชนิดอื่นๆ

ขนมปังทำจากแป้งสาลี แต่ถ้าหากเป็นคนไทยส่วนใหญ่ ก็จะโตมากับการกินข้าวซึ่งถ้าเอาข้าวไปทำเป็นแป้ง ก็จะเป็นแป้งข้าวเจ้า คนอีสานกับคนเหนือก็คุ้นเคยกับแป้งข้าวเหนียว (แป้งที่ทำจากข้าวเหนียว) ส่วนคนจีนก็นิยมใช้แป้งมันมาช่วยปรุงอาหารที่มีความข้นเหนียวอย่างน้ำซุปกระเพาะปลา ขนมกุยช่าย หรือออส่วน ยังไม่รวม ที่คนไทยใช้แป้งมันชนิดเดียวกันนี้ทำเป็นเมนูของหวานที่ต่างกับอาหารจีนอย่างสิ้นเชิง

มีข้อสังเกตอีกนิดคือ แป้งมักจะถูกนำมาทำเป็นอาหารที่มีพอร์ชั่นขนาดใหญ่เสียเป็นส่วนมาก (ไม่ค่อยมีใครหุงข้าวขนาดหนึ่งถ้วยไว้ทานคนเดียว เช่นเดียวกับการรีดเส้นก๋วยเตี๋ยวหรืออบขนมปังก็มักทำทีละเยอะๆ) ฉันจึงคิดว่าแป้งมีนัยของการทำอาหารเพื่อการแบ่งปันในหลากหลายวัฒนธรรมการกิน เป็นวัตถุดิบใกล้ตัวที่มีเรื่องราวน่าสนใจไม่น้อยเลยทีเดียว