หนังสือ : รัตนโกสินทร์ที่ไม่เคยเห็น: ข้อมูลใหม่จากแผนที่และจิตกรรมฝาผนัง
โดย : ชาตรี ประกิตนนทการ และ พิชญา สุ่มจินดา
จำนวน : 122 หน้า
ราคา : 200 บาท

แต่นอกจากแผนที่จะทำหน้าที่เป็นเครื่องมือรวมชาติ ตามทฤษฎี "ภูมิกายา" ที่ถูกนำเสนอผ่าน "กำเนิดสยามจากแผนที่" ของ อ.ธงชัย วินิจกุล แล้วนั้น แผนที่ยังคงมีประโยชน์ในเรื่องของการศึกษาประวัติศาสตร์คสามเป็นมาของพื้นที่ อย่างการทำแผนที่ในลักษณะสากลของสยามเมื่อปี พ.ศ. 2430 (โดยประมาณ) ทำให้เราสามารถศึกษาพื้นที่ที่เปลี่ยนแปลงไปของสภาพภูมิสถาปัตยกรรมของพื้นที่เกาะรัตนโกสินทร์ำด้เป็นอย่างดี

"รัตนโกสินทร์ที่ไม่เคยเห็น: ข้อมูลใหม่จากแผนที่และจิตกรรมฝาผนัง" เป็นหนังสือที่รวบรวมเอาบทความของสองนึกวิชาการด้านประวัติศาสตร์อย่าง อาจารย์ชาตรี ประกิตนนทการ และ อาจารย์พิชญา สุ่มจินดา ที่ศึกษาสภาพการเปลี่ยนแปลงของพื้นที่เกาะรัตนโกสินทร์และประวัติศาสตร์ของสถาปัตยกรรมในพื้นที่ผ่านแผนที่ ซึ่งนอกจากแผนที่โบราณจะบอกถึงการเปบี่ยนแปลงของการใช้พื้นที่และสภาพขอวสถาปัตยกรรมในครั้งอดีตแล้ว แผนที่ยังสามารถบอกถึงสภาวะของคสามสัมพันธุ์เชิงอำนาจผ่ายระยะและรูปแบบของการตั้งอาคาร บ้าน วังของเหล่าเจ้านายและขุนนางในยุคสมัยดังกล่าว

ซึ่งนอกจากเรื่องของแผยที่แล้ว "รัตนโกสินทร์ที่ไม่เคยเห็น: ข้อมูลใหม่จากแผนที่และจิตกรรมฝาผนัง" ยังบอกเล่าถึงเรื่องราวของการศึกษาสภาวะของเมืองและสถาปัตยกรรมในครั้งอดีตผ่านภาพจิตกรรมฝาพนัง ที่ในกรณีศึกษายกเอาเรื่องของหมู่ตึกและสถาปัตยกรรมในครั้งอดีตที่เคยมีอยู่ในบริเวณวังหลวงที่ในปัจจุบันไม่มีและหรือถ้ามีก็เปลี่ยนแปลงไปอย่างมากแล้ว โดยงานศึกษาพาเราไปค้นหาอาคารต่าง ๆ ที่ถูกลื้อทำลายไปบ้างแล้ว ผ่านภาพจิตกรรมฝาผนังที่เขียนขึ้นเพื่อสะท้อนสภาวะคสามเป็นจริงของสังคมในช่วงเวลาหนึ่ง ๆ รวมถึงภาพของอาคารและสถานที่ที่ถูกบันทึกเอาไว้บนจิตกรรมฝาผนังด้วย ก็อาจจะเปรียบได้กัลก่รบันทึกเรื่องราวลงในภาพถ่าย แต่กลับกันที่ครานี้จัดเก็ยคสามทรงจำของสถานที่และสถาปัตยกรรมไว้กับงานจิตกรรมแทน

"รัตนโกสินทร์ที่ไม่เคยเห็น: ข้อมูลใหม่จากแผนที่และจิตกรรมฝาผนัง" ช่วยสะท้อนให้เห็นภาพคสามสำคัญของหลักฐายทางประวัติศาสตร์ ที่หลายครั้งมันไม่จำเป็นว่าจะต้องถูกจัดเก็บเอาไว้ในรูปของปูมบันทึกหรือพงศาวดาลแต่เพียงอย่างเดียว หากแต่ประวัติศาสตร์สามารถถูกบันทึกและถ่ายทอดผ่านสิงใด ๆ ก็ตามแต่ที่สามารถแสดงให้เห็นถึงปฏิสัมพันธ์ของกาละและเทศะ ของช่วงเวลาหนึ่ง ๆ เอาไว้ และมันเพียงแค่รอวันที่ใครสักคนจะหยิบมันไปศึกษาและตีคสามเพิ่มเติม อาจจะเรียกได้ว่า นี่คือเสน่ห์อย่างหนึ่งของวิชาประวัติศาสตร์ก็คงจะได้