-------------------------

หลายคนคงเคยผ่านตากับเทพนิยายซินเดอเรลล่า โดยเฉพาะงานสร้างแอนิเมชันสุดฟินจากดิสนีย์ แต่ใครเลยรู้ว่าที่มาที่ไปของนางเก่ากว่านั้นมาก และเป็นหนึ่งในตำนานที่มีการเล่าซ้ำเล่าซ้อน เล่าแต่งเล่าเติมกันไปตามวัฒนธรรม และปรากฏเป็นชิ้นเป็นอันในประเทศจีน!

 叶限 (Yè Xiàn - เย่วเซียน) เป็นเรื่องราวของสาวน้อยกับรองเท้านี่แหละ เป็นเรื่องราวที่อยู่ในช่วงระหว่างราชวงศ์ฉินกับฮั่น กล่าวถึงหัวหน้ามนุษย์ถ้ำชื่อว่า อู๋ (Wu) มีภรรยาสองคน ลูกที่เกิดกับภรรยาคนแรกนั้นมีหน้าตางดงาม เก่งเรื่องปั้นหม้อและกาพย์กลอน ชื่อว่าเย่วเซียน เป็นที่อิจฉาริษยาของภรรยาคนที่สองและพี่น้องอีกคนที่เกิดคนละแม่ อีกทั้งมารดาของเย่วเซียนตายไปตั้งแต่นางยังเล็ก ทำให้นางต้องถูกเลี้ยงดูโดยแม่เลี้ยงอย่างยากลำบากเพราะโดนกลั่นแกล้งรังแก หนำซ้ำยังมีสถานะไม่ต่างจากทาสในเรือนเบี้ย คุ้นๆ เนอะ...ก็เหมือนน้องซินเดอเรลล่าของเรานั่นเอง

เทพนิยายดังกล่าวยังสอดคล้องกับค่านิยมเรื่องการชื่นชอบเท้าสวยเท้าเล็กที่มีมากว่าพันปีของจีนด้วย คือประเพณีการรัดเท้านั่นเอง เพราะในตอนท้ายๆ นั้น เย่วเซียนสวมรองเท้าทองคำออกไปร่วมงานประเพณีปีใหม่ และได้ทำรองเท้าหายไปข้างหนึ่ง รองเท้าข้างนั้นถูกส่งต่อไปไกลถึงดินแดนหมู่เกาะอันไกลโพ้น เจ้าผู้ครองเกาะนั้นเห็นรองเท้าทองคำก็เกิดความพิศวาสระคนสงสัย ว่าใครกันหนอที่มีเท้าอันเล็กพอจะสวมรองเท้าทองคำขนาดแค่ 4-5 นิ้วนี้ได้ จึงได้ให้คนออกไปเสาะหาหญิงสาวที่สวมรองเท้าทองคำนี้ได้ จนกระทั่งมาถึงแดนป่าเถื่อนของพวกมนุษย์ถ้ำที่เย่วเซียนอาศัยอยู่ คงไม่ต้องกล่าวต่อว่าเรื่องราวจบลงอย่างไร

นับว่าเป็นหนึ่งในตำนานซินเดอเรลล่าที่อายุเก่าแก่ราว 2,000 ปีเลยทีเดียว นอกจากนี้เราจึงพบเรื่องราวที่คล้ายคลึงกันในยุโรปช่วงระยะหลัง โดยหากจะบันทึกเป็นกิจจะลักษณะ ก็เริ่มจากอิตาลี่ ที่เมืองเนเปิ้่ลด้วยฝีมือของ Giambattista Basile กับเรื่องเล่าของ Cenerentola หรือเซนเนอเรนโตล่า ซึ่งเป็นคำว่าซินเดอเรลล่าในภาษาอิตาเลียนนั่นเอง 

เรื่องราวในเวอร์ชันอิตาเลียนเริ่มดูคล้ายกับของพี่น้องกริมม์ ทว่ามีอายุยาวนานกว่า โดยมีการเผยแพร่ในปี ค.ศ.1634 กล่าวถึง Zezolla บุตรสาวของเจ้าชายที่ตกยากจนกลายเป็นคนรับใช้ให้กับแม่เลี้ยงและพี่สาวใจร้าย เธอมีเพื่อนเป็นต้นไม้วิเศษที่ให้พรเธอในการแต่งตัวให้เธอสวยราวกับเจ้าหญิงไปงานเต้นรำ จนสุดท้ายก็ลืมรองเท้าไว้หนึ่งข้าง จนเป็นที่มาของการแต่งงานกับราชนิกูลภายหลังอย่างผาสุข 

ต่อมาห่างกันไม่กี่สิบปี Charles Perrault นักเขียนชาวฝรั่งเศสก็รังสรรค์ Cendrillon (ชองดริยอง) หรือซินเดอเรลล่าฝรั่งเศสเองจ้าออกมาในปี ค.ศ. 1697 ตรงนี้เองที่เรื่องราวของรถฟักทอง นางฟ้าแม่ทูนหัว และรองเท้าแก้ว ทำให้มันดังเป็นพลุแตกในยุโรปทันที 

แล้วก็ถึงตาของคนที่คุณก็รู้ว่าใคร พี่น้องกริมม์ผู้คัดลอก เอ้ย ผู้รวบรวมตำนานและนิทานต่างๆ ในยุโรปมาเป็นรวมนิทานฉบับเยอรมันเข้าใจง่าย ทีนี้จะทำยังไงให้เรื่องมันปัง? ก็เพิ่มดีกรีความโหดดิบเข้าไปสิ และนี่จึงกลายเป็น Aschenputtel (อัชเชนพอนเต) หรือซินเดอเรลล่าฉบับ Jacob และ Wilhelm Grimm เวอร์ชันนี้ไม่มีนางฟ้าแม่ทูนหัว มีแต่ต้นไม้วิเศษ และพี่เลี้ยงใจร้ายตัดเท้าตัวเองเพื่อสวมรองเท้าทอง จนสุดท้ายโดนนกพิราบจิกตาแตกทั้งแม่ลูกคางานแต่งงานของซินเดอเรลล่าคนสวย นี่คือนิทานฉบับคริสต์ศตวรรษที่ 19 อันเคร่งเครียด...

จนถึงตอนนี้คงไม่ต้องเดาแล้วว่าเมื่อ Walt Disney เกิดจะนำซินเดอเรลล่ามาทำแอนิเมชัน เขาได้หยิบโครงเรื่องใดมา ทั้งฟักทอง และนางฟ้าแม่ทูนหัว คงน่ารักคิกขุมากกว่าการตัดเท้าและนกพิราบจิกตาแตกเป็นแน่นอน...

FIN.
To be continue with another stories...