แด่ชาวโลก หลักธรรมแห่งการพ้นทุกข์
อริยสัจ 4
ทุกข์ ความทนได้ยาก
สมุทัย เหตุแห่งทุกข์
นิโรธ ทางดับทุกข์,
มรรค หนทางแห่งการดับทุกข์

พระองค์จัดเป็นคู่ๆ ทุกข์- สมุทัย, นิโรธ-มรรค (ผล คู่กับเหตุ) เป็นตรรกะที่น่าที่งมาก

หลวงปู่ดูลย์ ท่านกล่าวว่า อย่าส่งจิตออกนอก เป็น

หตุแห่งทุกข์ ..เป็นธรรมะที่ทรงคุณค่ามาก

..หากเรารักษาจิต อยู่กับตัวเอง ไม่คิด ปรุงแต่ง เราคงไม่ทุกข์ ..ลูกยังต้องฝึกตนต่อไป

13.
อริยมรรคมีองค์8 หนทางแห่งการดับทุกข์

สัมมาทิฏฐิ การมีความเห็นชอบ สำคัญมาก
สัมมาสังกัปปะ การมีความดำริชอบ ใฝ่ใจชอบ
สัมมากัมมันตะ การมีการกระทำชอบ
สัมมาอาชีวะ การมีอาชีพชอบ
สัมมาวาจา การมีวาจาชอบ
สัมมาวายามะ การมีความเพียรชอบ
สัมมาสติ การมีความระลึกชอบ
สัมมาสมาธิ การมีความตั้งมั่นชอบ

ย่อแล้ว คือ ทาน ศีล ภาวนา นั่นเอง

14. ชีวิตนี้น้อยนัก แต่สำคัญนัก
บทนิพนธ์ในองค์อดีตสมเด็จพระสังฆราช
เป็นบทเตือนใจเสมอมา
เราจงใช้ชีวิตอย่างไม่ประมาท เทอญ
การไม่ทำบาปทั้งปวง การทำดี ทำจิตให้บริสุทธิ์

.........
.........

เป็นการสรุปบทธรรมะ ที่เราได้เรียนรู้ อ่านมา ปฏิบัติได้บ้าง ไม่ได้บ้าง ตามช่วงเวลา

อย่างไรก็ตาม หลักธรรมะเป็นธงชัยแห่งชีวิต เป็นสิ่งที่หล่อหลอม ให้เราพึงฝึกตน หากปรารถนาที่จะหลุดพ้นจากวัฏสังสาร หมั่นทำไปทีละนิด ฝึกไปเรื่อยๆ เพื่อวาระสุดท้ายของชีวิต มีกุศลจิต นำพาไปสู่แดนสุคติภูมิ

หลวงพ่อจรัญ อดีตเจ้าอาวาสวัดอัมพวัน สิงห์บุรี
เคยไปเยี่ยมพระภิกษุ อาพาธ ในวาระสุดท้าย อายุ 70 กว่า ท่านกล่าวกับพระสหธรรมมิกว่า
"เราบำเพ็ญเพียร ปฏิบัติมาชั่วชีวิต ก็เพื่อนาทีนี้นะ"

..ลูกขอกราบขอบคุณพระอาจารย์ ครูบาอาจารย์ ที่เมตตาให้ความรู้กับศิษย์ ผ่านการฟังธรรมโดยตรง จากคลิปในสื่อออนไลน์ บ้าง หนังสือธรรมะบ้าง รายการสามเณรปลูกปัญญาธรรม เป็นต้น

..จนมาวันนี้ ที่ลูกมีความสุขกับสิ่งง่ายๆ รอบตัวเรา
เห็นทุกข์ รู้ทันทุกข์ให้บ่อยขึ้น พยายามดับเหตุแห่งทุกข์ ให้มีสันติสุขระหว่างวัน ..หมั่นฝึกตนต่อไป ตามรอยที่ครูบาอาจารย์สอนสั่งมา...