เราไม่เคยดูการ์ตูนเรื่องโกโก้ (coco) เพราะกลัวเศร้า (ร้องไห้เก่งมาก กลัวน้ำท่วมโรง) แต่คิดว่าส่วนใหญ่น่าจะเคยดูแล้วนะ เป็นเรื่องที่หลายคนบอกว่าถ่ายทอดเรื่องราวของเทศกาลนี้ได้ดีมาก ที่พูดขึ้นมาก็เพราะจะไม่เล่ารายละเอียด Día de los muertos ดีกว่าค่ะ 555 เห็นมีบทความภาษาไทยเล่าเอาไว้มากพอควรแล้วด้วย เช่น https://readthecloud.co/motorcycle-8/ 

แต่สั้น ๆ ก็คือเป็นวันที่เชื่อกันว่าญาติที่เสียชีวิตไปจะกลับมาเยี่ยมบ้าน คนในบ้านที่ยังมีชีวิตอยู่จึงลุกขึ้นจัดบ้าน ทำอาหารไว้รอ ส่วนการแต่งหน้าเป็นโครงกระดูกเป็นการแต่งตาม กาทรินา รูปวาดหญิงสาวที่เป็นเหมือน Brand Ambassador ของเทศกาลนี้ (เคยได้ยินคนพูดว่าแต่งหลอกผีกันไป จะได้ไม่เหงาก็มี) สามารถอ่านเพิ่มเติมได้ในบทความข้างบนค่ะ

โดยตัวเทศกาลนั้นมาจากพิธีของชาวเอชแทกซึ่งเป็นชาวพื้นเมือง ทัศนะต่อความตายคือเป็นการเปลี่ยนผ่านไปสู่อีกโลก จึงมีการจัดงานเฉลิมฉลองหลังคนตายกันยาวนานเป็นเดือน

ทีนี้ กลับมาที่ไปเที่ยวก่อน 555 ไม่รู้ว่าแต่ก่อนเขาสนุกกันขนาดนี้ไหม แต่ในสมัยนี้คือสนุกจริง ปาร์ตี้คืนก่อนสนุกมากจนกลับมานั่งคิดเลยว่าวันแห่งความตายมันมีมุมที่เป็นเทศกาลงานเลี้ยงเฉลิมฉลองเบอร์นี้ ในไอจีดาราเซเลปชาวเม็กซิกันหรือแม้แต่ชาติอื่น ๆ แถบอเมริกาใต้ที่ตาม ๆ อยู่ก็โพสรูปกันมันส์เลย แล้วก็คิดต่ออีกทีว่าที่จริงเพราะทัศนะการมองความตายเราไม่เหมือนกันนั่นแหละ 

การจัดงานศพหรือระลึกถึงความตายไม่จำเป็นต้องเศร้า หลายวัฒนธรรมก็ไม่เศร้ากันขนาดนั้น เช่น

เป็นการผสมผสานของวัฒนธรรมของแอฟริกาและยุโรป มีทั้งการไว้อาลัยและฉลอง โดยมีการเดินขบวนเล่นดนตรี เริ่มเล่นเพลงเศร้าหม่นก่อน แล้วต่อด้วยเพลงสนุกสนาน 

นักดนตรีบางคนก็มองว่าเสียงเพลงเป็นทั้งส่วนหนึ่งของทั้งชีวิตและความตาย 

หรือเรียกว่า Famadihana เป็นพิธีของชาว Malagasy ในมาดากัสกา

อธิบายโดยสังเขปคือเป็นพิธีที่พอผ่านไปซักห้าถึงเจ็ดปี ก็ไปขุดศพขึ้นมาเปลี่ยนผ้าห่อศพให้ใหม่ อาจจะมีการใส่น้ำหอมหรือไวน์ร่วมด้วย จากนั้นก็ยกศพขึ้นแล้วผู้คนก็จะเต้นด้วยกันรอบ ๆ ที่ฝังศพ (เพราะว่ายกศพไปด้วยบางทีเขาก็พูดว่าเหมือนพาผู้ล่วงลับมาเต้นด้วยกัน) มีดนตรีสดเล่น ซึ่งเขาเชื่อกันว่าเป็นพิธีที่ช่วยพาวิญญาณคนตายไปชีวิตหลังความตาย

(แต่ก็มีคนเสียชีวิตจากแบคทีเรียในศพนะคะ)

อันนี้ที่ Ghana เป็นโลงศพแบบสร้างสรรค์ค่ะ มักจะทำเป็นรูปต่าง ๆ ส่วนใหญ่จะเกี่ยวข้องกับคนตาย เช่น อาชีพ งานอดิเรก ของที่ชอบ ได้หมดเลย

ใน Ghana นี่ก็เป็นอีกที่ที่เชื่อว่า ความตายเป็นการเปลี่ยนผ่านไปอีกชีวิตเหมือนกัน และเป็นอีกชีวิตหนึ่งที่ไม่ได้ต่างอะไรกับชีวิตเราบนโลก

 เป็นรูปซองบุหรี่ ชอบมากกกกก

***

สังเกตว่าหลาย ๆ วัฒนธรรมที่มาแนวเฉลิมฉลอง เชื่อว่าความตายไม่ใช่จุดจบนะ แต่เป็นจุดเริ่มต้นของอีกช่วงของชีวิตอีกโลก หรือไม่ก็จุดเริ่มต้นของชีวิตใหม่

สำหรับคนไทยที่มีความเชื่อเรื่องนรกสวรรค์ ถ้าไปนรกก็ทุกทรมาน ถ้าไปสวรรค์ก็สงบเย็นแบบนี้ ดูไม่น่าจะเข้า ไม่น่าจะไปกันได้กับการสังสรรค์รื่นเริงเท่าไหร่ 

ในไทยเราคงไม่พูดว่าฉลองงานศพกันแน่นอน งานศพมันต้องเศร้าสลดแน่ ๆ แต่คิดดูดี ๆ บางงานก็จ้างพริตตี้มาเต้น และหลายงานก็เล่นไพ่กันเอิ้กอ้ากนะคะ 

(แล้วก็มุกข้าวต้มอร่อยสุดที่งานศพด้วย) 

อีกอย่างที่นึกถึงคือถ้าเป็นบ้านคนจีนจะต้องมีการเผากงเต็กเนอะ ช่วงหลัง ๆ กงเต็กก็มีการอัพเดทเรื่อย ๆ เช่นเผาไอโฟนไปให้ มีหลายรุ่นตามแต่ช่วงนั้นออกใหม่มา มันก็ดูเป็น a glimpse of อารมณ์ขันที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติอยู่