How Are You Feeling?: วังวนอารมณ์

รูปปั้นในหัวเราคือ Laocoon and his sons ผู้กำลังยืดยุดชีวิตตัวเองจากงูพิษ หลังโดนสั่งฆ่าเพราะไปเตือนชาวทรอยไม่ให้รับม้าไม้จากชาวกรีกในช่วงท้ายของสงครามกรุงทรอย (ปัจจุบันแสดงอยู่ที่นครวาติกัน)

จากบทต้นฉบับของอาริ แอสเตอร์ (2017)

แดนี่: 

นายเป็นคนที่เห็นอกเห็นใจคนอื่นมากเลยรู้ไหม

เพเล่: 

ก็ภาษาแรกของเราที่นี่มีรากจากอารมณ์ล้วนๆ ผมอาจจะกำลังใช้มันควบคุมคุณอยู่ก็ได้

บทสนทนาในฉากที่ถูกตัดระหว่างแดนี่และเพเล่

Does he feel like home?: หลอกกันว่าฉันรักเธอ

นวนิยาย The Seven Husbands of Evelyn Hugo นิยาม 'ความใกล้ชิด' ระหว่างคนสองคนไว้ว่า: 

People think that intimacy is about sex. But intimacy is about truth. When you realize you can tell someone your truth, when you can show yourself to them, when you stand in front of them and their response is 'you’re safe with me' - that’s intimacy.

"คนมองว่าความใกล้ชิดนั้นเกี่ยวกับเซ็กส์ แต่ความใกล้ชิดนั้นเกี่ยวกับความเป็นจริง เมื่อเราตระหนักว่าเราสามารถบอกความจริงของเรากับใครบางคน เมื่อเราสามารถแสดงตัวตนกับเขา เมื่อเรายืนตรงหน้าเขา และคำตอบของเขาคือ 'คุณปลอดภัยกับผมนะ' -- นั่นแหละ ความใกล้ชิด" 

มองเผินๆแล้วคล้ายแดนี่หลงอยู่ในเขาวงกตที่ไร้ทางออกในตอนเปิดเรื่อง เธอไม่กล้าย่างเดินไปทางใดทางหนึ่ง เพราะกลัวผลที่จะตามมา กลัวว่าจะถูกทิ้งให้โดดเดี่ยวคนเดียวหาก 'เท' ความรู้สึกหนักอึ้งและปัญหาทั้งหมดของเธอลงกับแฟนหนุ่ม

ที่จริงแล้ว ความสัมพันธ์ควรเป็น 'ที่ปลอดภัย' ที่ทั้งสองฝ่ายควรมีโอกาสคุยกันถึงสิ่งต่างๆในใจ ตกลง เรียนรู้ และเข้าใจกันแต่เนิ่นๆ (ซึ่งเป็นความหมายแท้ๆ ของการ 'คบหาดูใจ') ว่าพื้นฐานของคนที่เรากำลังคบอยู่เป็นอย่างไร คนอีกคนในความสัมพันธ์ต้องการอะไร ขาดอะไร และเราจะเติมเต็มเขาตรงนั้นได้ไหม จะเป็นฝ่ายที่ทำให้ชีวิตเขาดีขึ้นมากกว่าอยู่คนเดียวไหม 

หากคนๆนั้นเปรียบเสมือน 'บ้าน' ของเรา ในทางที่ความสัมพันธ์เป็นการให้-รับเท่าๆกัน เราก็ควรเป็นบ้านที่พักพิงให้เขาด้วย

เราชอบความเห็นในบทวิจารณ์หนึ่งเกี่ยวกับ Midsommar: ไม่ไร้เหตุผลหรอกที่จะก้าวเดินออกจากความสัมพันธ์ที่เรารู้สึกได้ว่าการเติมเต็มและ/หรือใกล้ชิดกับอีกคนกำลังกินพลังงานมากเกินกว่าที่เรามีให้และเราพอจะรับไหว

คริสเตียนเองขี้ขลาดเกินที่จะบอกหรือเผชิญหน้าคุยกับแดนี่ตรงๆ เขาปล่อยให้อีกฝ่ายคิดวิตกกังวลว่าเป็นความผิดของเธอที่เจ้าปัญหาและอ่อนแอ ทั้งที่ลึกๆแล้วเขาเองอยากที่จะเริ่มใหม่ (สังเกตสายตาเขาที่มองตามพนักงานเสริฟ์หญิงคนนั้นสิ) และอาศัยวิธี gaslighting เอาตัวรอดอย่างเห็นแก่ตัวในความสัมพันธ์ เพื่อให้อีกฝ่ายจำนนต่อเขา รู้สึกดีที่มีเขาในชีวิตและโทษตัวเองอยู่ร่ำไป

gaslighting เป็น 'การหลอก' อีกฝ่ายในความสัมพันธ์โดยใช้เทคนิคการควบคุมทางจิตวิทยา - psychological manipulation (ส่วนใหญ่มักจะเป็นฝ่ายชายกระทำต่อฝ่ายหญิง) ในความสัมพันธ์แง่ไหนก็ได้ ไม่จำกัดแค่เชิงชู้สาว

gaslighting เป็นคำจากละครเวทีปี 1938 และหนังในปี 1940 เกี่ยวกับสามีผู้จงใจปั่นหัวภรรยาด้วยการหรี่ไฟที่มาจากแก๊สในบ้านของพวกเขา และยืนกรานปฎิเสธภรรยาเมื่อนางชี้ให้เห็นว่าแสงไฟมืดลง

โดยใน Midsommar คริสเตีียน 'ต้อน' แดนี่ในบทสนทนาเปิดเรื่อง เขาพยายามอธิบายและนิยาม 'ความเป็นไป' ของน้องสาวแดนี่ 

คริสเตียนแสดงสัญญาณหลักๆของ gaslighting ในบทสนทนาสั้นๆ

1. ทำเหมือนเรื่องใหญ่เป็นเรื่องเล็ก (Trivializing) - ผู้ชมรับรู้ถึงอารมณ์กระวนกระวายของแดนี่ และการส่งอีเมล์ไปสามครั้งถึงน้องสาวที่ไม่ยอมตอบก็ไม่ใช่เรื่องเล็ก หากคริสเตียนกลับกล่าว: "I'm sure it's fine - คงไม่มีอะไรน่า" ได้หน้าตาเฉย และไม่ใช่ในแง่การปลอบโยน เขายังพูดเสริมว่า "She does this every other day, Dani - เธอทำยังงี้ทุกวันสองวันแหละแดนี่" เหมือนพยายามบอกแดนี่ว่าเรื่องที่เธอกำลังทุกข์ร้อนอยู่นั้นปกติมากมาย 

2. เลี่ยงปัญหา (Diverting) - คริสเตียนกำลังโทษแดนี่ทางอ้อมที่เธอวิตกอยู่ คล้ายจะบอกว่าเธอน่ะ วิตกมากเกินไป เขาตะล่อมเธอด้วยประโยค "...but you do, though, babe. You go straight to crisis mode. แต่เธอเป็นนะ ที่รัก เธอดิ่งไปโหมดปัญหาทันทีเลย" ซึ่งเป็นเทคนิคทำให้อีกฝ่ายสับสนและเกิดไม่แน่ใจใน 'ความจริง' ของความรู้สึกตัวเองเกี่ยวกับเรื่องที่กำลังวิตกอยู่

3. ถามซ้ำซาก (Repetitive Questioning) - ทั้งๆที่รู้ว่าประโยคในอีเมล์สุดท้ายของน้องสาวแดนี่น่ากังวลแค่ไหน (ผู้ชมที่เพิ่งรับรู้สถานการณ์ก็ยังมองว่ามีอะไรน่ากลัวเกิดขึ้นกับน้องสาวแดนี่แน่ๆ) เขายังถามแดนี่ซ้ำว่า "Okay, but is it, though? - โอเค แต่ใช่จริงหรอ" แล้วโยงปัญหานี้เข้ากับ panic attack อื่นๆที่เคยเกิด ทำให้แดนี่ไขว้เขวหนักขึ้นไปอีก

และถึงตัวบทอธิบายว่าแดนี่อยากจะเถียงคริสเตียน เธอก็ไม่อยากทะเลาะและสุดท้ายก็ได้แต่พูดซ้ำๆว่าเขาถูกๆ ซึ่งเป็นการ 'ถูกกด' ในบท 'เหยื่อ' ของ gaslighting โดยสมบูรณ์

และพอทะเลาะกันหลังรู้ว่าคริสเตียนแอบซ่อนเรื่องไปสวีเดนจากแดนี่ เขาก็แสดงสัญญาณอีกข้อของ gaslighting

4. ปิดตัวเอง (Witholding) - เมื่ออีกฝ่ายแสร้งว่าไม่เข้าใจหรือไม่ยอมฟังท่าเดียว เมื่อจนมุม กล่าวขอโทษ และเถียงแดนี่ไม่ได้ และไม่มีแรงจูงใจหรือความอยากที่จะทำให้สถานการณ์ดีขึ้น (เพราะเขารู้สึกว่า 'เหนื่อย' กับผู้หญิงคนนี้มากพอแล้ว) คริสเตียนได้แต่พูดซ้ำๆอย่างหนีปัญหาว่า "Maybe I should just go home - ผมควรจะกลับบ้าน" และยืนกรานว่า 'ก็พยายามขอโทษแล้ว' จนทำให้แดนี่ไม่รู้จะทำอย่างไร และขอโทษแทนเขาอีก ทั้งๆที่เขาเป็นฝ่ายผิด และไม่ยอมเปิดเผยพูดตรงๆกับเธอเรื่องเหตุผลที่เขาซ่อนทริปไปสวีเดน

การขอโทษไม่ใช่ทางลัดที่จะปิดรอยรั่ว จบปัญหาง่ายๆแล้วปลีกตัวออกไป ประสบการณ์และปัญหาที่ผ่านมากับคนรอบข้างสอนเราว่าถึงจะยอมรับผิดและขอโทษแล้ว เราควรจะพูดตรงๆกับอีกฝ่าย สารภาพว่าเราตระหนักถึงความผิดนี้ ว่าเราทำผิดไปทำไม มีเหตุผลอะไร และเผชิญหน้ากับปัญหาตรงหน้าโดยตรง

ซึ่งไม่ใช่สิ่งที่ทุกคนทำได้ง่ายนัก

แต่นั่นแหละ ในความสัมพันธ์ เราเชื่อความคำว่า 'รัก' ที่แท้จริง (ไม่ใช่ 'รัก' จอมปลอมเพียงลมปากของคริสเตียน หรือจากแดนี่ ผู้ไม่รู้ตัวว่าสิ่งที่เธอประสบอยู่นั้นไม่ใช่ความรักอีกต่อไป) จะทำให้เราพังทลายกำแพงทิฐิ ยอมคุยกับคนที่เรารักดีๆ ตรงๆ ต่อหน้าเขา อย่างที่เราคงจะทำไม่ได้กับคนอื่น เพียงเพราะเรารักคนๆนี้จริงๆ

gaslighting ทำให้แดนี่สงสัยตัวเองอยู่ซ้ำๆ เห็นการขอโทษคริสเตียนเป็นเรื่องปกติ และมักแก้ตัวแทนคริสเตียนให้เพื่อนๆฟังอยู่เสมอ เธอรู้สึกๆว่าอะไรสักอย่าง 'ไม่ถูกต้อง' แต่ไม่สามารถอธิบายได้ และสงสัยในตัวเองว่า 'เป็นตัวถ่วง' ของคริสเตียน เป็น 'แฟน' ที่ไม่ดีพอสำหรับเขา

Jack Reynor แจ็ค เรย์นัว ผู้รับบทคริสเตียน ให้สัมภาษณ์ว่าเขาเล่นฉากที่คริสเตียนกำลังเมาด้วยฤทธิ์ยาก่อนร่วมรักกับมายาว่าเป็นครั้งแรกที่คริสเตียนเริ่ม 'รู้ตัว' จริงๆว่าเขาทำอะไรลงไปกับแดนี่ จากสายตาที่เขามองเธอ จ้องเธอจริงๆ และเริ่มรู้สึกผิด ที่เขาเป็นคน 'insensitive - ไร้ความเห็นใจต่อแดนี่'  เขาไม่ตัดสินใจเด็ดขาด ยอมตั้งใจลงแรงกับความสัมพันธ์ หรือเลิกกับแดนี่ไปแต่แรก แม้ก่อนจะเกิดโศกนาฎกรรมในชีวิตเธอ 

แจ็คให้ความเห็นว่า ถึงโศกนาฎกรรมไม่เกิดขึ้น ความสัมพันธ์ระหว่างแดนี่กับคริิสเตียนนั้นทั้งแตกหัก เป็นพิษและอาศัยการพึ่งพากันและกัน (broken, toxic, co-dependent) ซึ่งทั้งสองคงจะเลิกกัน ไม่ช้าก็เร็ว

ส่วนหนึ่งของฉากที่ตัดออกจากบทต้นฉบับของอาริ แอสเตอร์ เป็นบทสนทนาระหว่างผู้เฒ่าร่างอวบคนหนึ่งกับคอนนี่ ที่เราอ่านแล้วขนลุกขึ้นมา

การเสียสละคือข้อพิสูจน์ และหากไร้ซึ่งมัน ไม่มีการคบกันได้นานหรอก

Horrible and Beautiful: งดงามในความเลวร้าย

ครึ่งแรกของบท Midsommar มักกล่าวถึงอากัปกริยาของแดนี่เสมือนเธอเป็นนักโทษในผิวของตัวเอง (a prisoner in her own skin)

แดนี่หยิบจับตรงคอตัวเอง - ยังคงรู้สึกอึดอัดในผิวของตัวเอง - หน้า 53

การหายใจของเธอรวนและเธอกำลังดึงผิวตรงคออีก (คล้ายจะทำให้ผิวหลวมออก) - หน้า 69

อาริ แอสเตอร์กำลังพยายามสื่อถึงความรู้สึกของแดนี่ที่ยัง 'ไม่เป็นตัวเอง' รู้สึกอึดอัดกับตัวเองและสิ่งที่เป็น ความคิด อารมณ์และความรู้สึกทุกอย่างที่เธอเก็บงำไว้ภายในไม่ให้เล็ดลอดออกมา ถึงกับต้องวิ่งไปสะอื้นอยู่คนเดียวหลายครั้ง

จนกระทั่ง 'การสะอื้นหมู่' ของเธอปลายเรื่อง ที่แดนี่ได้ปลดปล่อยเต็มที่และพร้อมๆกับหญิงชาวบ้านคนอื่นๆ

บทอธิบายถึง 'การปลดปล่อย' อารมณ์ทั้งหมดของแดนี่ที่เคยเก็บกักราวยัดใส่ขวดแก้วไว้ อารมณ์ทั้งหมดที่เธอเหนื่อยล้าอดกลั้นไม่ปล่อยออกมา ผู้หญิงทุกคนในวงนั้นเชื่อมโยงกันด้วยความเห็นอกเห็นใจ อาริ แอสเตอร์นิยามฉากว่า "It's remarkable, and very unsettling - มันช่างโดดเด่นเป็นพิเศษ และน่าตื่นตระหนกเอามากๆ"

และเมื่อการร้องไห้ต่อๆกันกลายเป็นเหมือนโรคติดต่อ อาริ แอสเตอร์อธิบายกลุ่มหญิงสาวร้องไห้ตีโพยตีพายว่าดูคล้ายการกระทำของชนเผ่า (tribal) อย่างแท้จริง

จากส่วนหนึ่งของวงกลมเพื่อช่วงชิงตำแหน่งราชินีพฤษภาคม แดนี่ได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของ 'วงกลม' กลุ่มชนในหมู่บ้านที่ๆทุกอย่างติดต่อเชื่อมโยงกันไปหมด และผสานเป็นหนึ่งกับธรรมชาติเหมือนคำของเพเล่: