ขอบคุณปี 2017 ที่ทำให้เราได้ดูหนังมากมาย หลากอารมณ์และความทรงจำ

เรารักและขอบคุณหนังที่ทำให้การดูหนังเป็น ‘ประสบการณ์’ (experience) ที่ทำให้เรา ‘รู้สึก’ อะไรๆ ยาวนานหลังฉากสุดท้ายและเมื่อก้าวออกจากโรง

หนัง 10 เรื่องต่อไปนี้เป็น 10 เรื่องที่กระทบความรู้สึก ความคิด และหัวใจเราหลังดู เป็น 10 เรื่องที่รวมกันเป็น 2017 ของเรา

เพราะเด็กสาวคนนั้นคือตัวฉันในวันวาน

หนัง coming of age ผลงานกำกับแรกของเกรต้า เกอร์วิคที่โดดเด่นด้วยตัวละครที่ทำให้เราหวลกลับถึงชีวิตวัยรุ่น ถึงคนที่เราเคยรู้จัก เด็กหนุ่มที่เข้ามาและจากไป เพื่อนสนิทที่ทำให้ชีวิตมีความหมาย ปัญหาที่ถาโถมในวันที่รู้สึกเหมือนโลกไม่เข้าข้างพร้อมไม่มีใครเข้าใจ และความสัมพันธ์แม่ - ลูกที่สมจริงราวเขียนจากประสบการณ์ของเราเอง

Lady Bird คือหนึ่งในหนังหายากที่สามารถผสานการดิ้นรนปรับตัวเข้ากับโลกของวัยรุ่น และสายสัมพันธ์ครอบครัว เข้ากับอารมณ์ขัน ฉากโดนใจ และการคืนสู่บ้านของเกอร์วิคอย่างสวยงาม

หนังที่เคาะประตูห้องในความทรงจำของเรา ร้องขอจะเข้าไป เพราะเราก็เคยทำสิ่งนั้น รู้สึกแบบนั้น คิดอย่างนั้น พูดแบบนั้น และทุกสิ่งมันคือความจริง

'of course, yes. i've had one of those. i did that. i was there. it was real.'

เพราะเขาคนนั้นเคยทำให้ฉันเริ่มรู้สึก

หนังแห่งรักแรกที่สร้างรอยร้าวในใจเรา เพราะการมองย้อนถึงช่วงเวลานั้นคือความทรงจำอันหวานขม เพราะการเฝ้ามองเอลลิโอและโอลิเวอร์คือการมองความรักอันบริสุทธิ์ในชีวิตที่เป็นไปและเวลาที่ผ่านพ้น 

ลูก้า กัวดาญีโน่สร้างหนังด้วยความรัก ความรู้สึก อาบหน้าร้อนสั้นๆ ด้วยแสงแดด สีสัน และสองเรา

Call Me By Your Name เป็นหนังรักที่เราดูซ้ำอีกได้ไม่รู้เบื่อ เพราะความรัก ความละเอียดอ่อนและความทรงจำถึงเขาคนนั้น ย่อมมีพื้นที่ในหัวใจเราเสมอ

เพราะชีวิตเดิมพันด้วยการตัดสิน ‘ใจ'

โลกโมโนโทน แนบนิ่งแต่กรีดลึกของยอร์กอส ลานติมอส การเขียนบทที่ตรงไปตรงมาเพื่อโฟกัสประเด็นธรรมชาติของมนุษย์ ตัวตนที่แท้จริงในการผ่าตัด ‘หัวใจ’ เพื่อหา ‘ศูนย์กลาง’ ของชีวิตตัวเองในยามคับขัน

เสียงเพลงที่จงใจใส่เพื่อสั่นประสาทคนดู และความซับซ้อนของเรื่องราวและการกระทำ การตัดสินใจ และคำพูดของตัวละครที่ให้อิสระคนดูตีความกันเอาเอง

หนังที่เต็มไปด้วยรายละเอียดของยอร์กอสเกาะติดความคิดของเราหลายวันหลังดู เป็นความบันเทิงจากหนังที่ดูเรียบง่ายหากเป็นเขาวงกตที่ไร้ทางออกหนึ่งเดียว

เพราะเราต่างต่อสู้สงครามของตัวเอง

แด่ความแปลกใจของเราที่รักหนังสงครามเรื่องนี้มากกว่าจะคาดคิด

จากเคยเดาผิดว่าคงจะเป็นหนังสงครามอีกเรื่องของปี Dunkirk ทำให้เราทึ่งด้วยการมอบ ‘ประสบการณ์’ การดูหนังแก่คนดู ประสบการณ์ ความรู้สึก การลุ้นระทึก กระวนกระวาย และตึงเครียดราวเป็นส่วนหนึ่งของสามไทม์ไลน์

มากกว่าประสบการณ์คือการที่หนังให้ความสำคัญกับ ‘ความเป็นมนุษย์’ ในสงคราม การต่อสู้เอาตัวรอดของทหารบนหาด กลางทะเล และในฟากฟ้า

Dunkirk คือความทุ่มเทและพิถีพิถันในการตัดต่อและถ่ายทำหนังที่เล่นกับเวลาและความรู้สึกคนดู คือการพาเรากลับไปหน้าร้อนของปี 1940 ตั้งแต่เสียงติ๊กแรกของนาฬิกาดังก้องในหัว

เพราะยืนหยัดต่อคำตัดสินจากคนแปลกหน้า

หนังที่ดูแล้ว ‘อิ่ม’ ในความรัก ความอบอุ่น และหัวใจเด็ดเดี่ยวของตัวละครหลักทั้งสาม แสงสีที่สื่อถึงยุคก่อนและแม่สาวมหัศจรรย์ในความคิด การตัดต่อที่น่าติดตาม บทและการแสดงที่เปี่ยมด้วยความรู้สึก ความตั้งใจ เคมีที่ตรงกันและสัมผัสได้

เพลง ‘Feeling Good’ ที่ทำให้หัวใจโบยบิน และความละเมียดละไมในทุกการกระทำและสายตาของตัวละคร ทำให้หนังเรื่องนี้เป็นมากกว่า ‘เรื่องหลังม่าน’ แห่งกำเนิดสาวมหัศจรรย์ แต่เป็นการตีแผ่ชีวิตที่กล้าจะรักและกล้าจะอยู่ท่ามกลางเสียงวิพากษ์วิจารณ์ของสังคมที่แท้จริงเป็นคนแปลกหน้าต่อความเป็นส่วนตัวและตัวตนของพวกเขา

เป็นหนังที่ ‘กล้า’ จะเป็นตัวเองเพราะความรักแก่สาวมหัศจรรย์ในชีวิตจริง

เพราะเป็นเขาก่อนจะกล้าสร้างโลกของตัวเอง

‘โลกส่วนตัว’ ของคนหัวใจศิลป์เป็นพื้นที่หวงห้ามที่อนุญาตให้น้อยคนเข้าถึง เพราะความคิดอันแรงเร็ว และสละสลวยเกินคนรอบข้างในเมืองแสนธรรมดาจะเข้าใจ ในเด็กหนุ่มที่ยังลังเลในความเป็นตัวของตัวเอง

เราหลงรักสตีเว่น แพทริก มอริซซีย์ของแจ๊ค โลว์เดนแต่ฉากแรกที่เห็น ด้วยรายละเอียดการแสดงในท่าทาง น้ำเสียง และคำพูดที่แหวกแนว ยึดมั่นในแนวทางของตัวเอง การกระทำที่สะท้อนถึงความขัดแย้งในตัว อย่างการอยากอยู่ ‘ท่ามกลางผู้คน’ แต่ไม่ได้อยู่ ‘กับคน’ ชนิดที่ introvert หลายคนเข้าใจเป็นอย่างดี การโต้เถียงกับตัวเองและขยำกระดาษแผ่นแล้วแผ่นเล่าเพราะถ้อยคำที่ไม่ได้ดั่งใจ

หนังทำให้เรามอง Manchester ผ่านสายตาของมาร์ค กิลผู้กำกับ มองแสงไฟสีส้มจากโซเดียม (sodium streetlights) กลางสายฝน สายน้ำที่แปรเปลี่ยนพร้อมชีวิตของสตีเว่น และรับฟังเพลงย้อนยุคสะท้อนความรู้สึกของเขา

เสียงของมอริซซีย์และเพลง Give Him a Great Big Kiss ยังอ้อยอิ่งในความคิดของเรา

เพราะความรู้สึกที่ท่วมท้นในหัวใจศิลปิน

ภาพวาดโดยจิตรกรนับร้อยชีวิตทำให้หนังเป็น ‘ศิลปะ’ ในตัวอย่างไม่ต้องสงสัย หนังผูกเรื่องได้น่าติดตาม พาเราไปรู้จักกับหลากตัวละครในชีวิตของศิลปินชื่อก้องโลกที่เรามักรู้จักและตัดสินเขาจากผลงานหลังความตาย

พร้อมๆ กับทุกเฟรมที่งดงามด้วยลายเส้นและสีสัน ตัวละครเอกเป็นไกด์พาเราเข้าสืบเสาะเบื้องหลังชีวิตแวนโก๊ะอย่างเต็มด้วยชีวิตชีวาและสะเทือนใจ

Loving Vincent ตีแผ่ผ่านตัวละครและคำจากจดหมายของจิตรกรถึงประเด็นการต่อสู้ของศิลปินผู้โดดเดี่ยวเพราะสังคมยากจะเข้าใจความอัจฉริยะของเขา การพยายามหาพื้นที่ระหว่าง ‘ความฝัน’ และ ‘ความจริง’ และการจากไปที่ทิ้งไว้แต่ประกายฝันในดวงดาว

เพราะชีวิตเป็นสิทธิ์ของฉัน

หนังอินดี้ย้อนยุคฟอร์มเล็กที่ทำให้เรารู้จักกับ Florence Pugh นักแสดงหญิงมากฝีมือและการแสดงที่นิ่ง แต่ทรงพลังของเธอ

Lady Macbeth ฉีกกฏของหญิงเรียบร้อยอยู่เหย้าเฝ้าเรือนในสมัยก่อนด้วยความเด็ดเดี่ยวของเด็กสาวผู้ทวงคืนชีวิตตัวเองกลับมาจากการถูกจับแต่งงานที่ไร้รัก ผ่านการทำตามใจตัวและซ้อนแผนอย่างชาญฉลาดและแยบยล

หนังเนิบ ช้า และอาศัยการแสดงของนางเอกในการเดินเรื่อง หากธรรมชาติอันสวยงามของอังกฤษ โทนตลกร้ายตัดความเงียบงันของหนัง และการแสดงของ Florence Pugh ที่สะกดเราอยู่หมัด ทำให้ Lady Macbeth ร้ายฝังในใจคนดู

เพราะการสร้างหนังคือฉันและเธอ

ม้ามืดที่ทำให้เราเสียน้ำตากลางโรงทั้งที่กะดูเล่นๆ

ยอมใจและพ่ายแพ้แก่หนังเกี่ยวกับ ‘คนสร้างหนัง’ ที่ ‘พูดถึงหนัง’ และ ‘เบื้องหลังเบื้องหน้า’ ของหนังเป็นทุนเดิม เราเทใจให้ Their Finest ไปหมดเมื่อโลน เชอร์ฟิค เติมเต็มหนังเกี่ยวกับการสร้างหนังปลุกใจประชาชนด้วยตัวละครหญิงที่แข็งแกร่ง กล้าพูดกล้าทำ โต้ตอบโลกของผู้ชายด้วยความคิดของเธอ 

หนังค่อยๆ สร้างความสัมพันธ์ระหว่างพระ - นางจากความคุ้นเคยฉันเพื่อน การถกเถียงระหว่างเขียนบท (เป็นการจีบกันสไตล์นักเขียนที่ทำเราฟินจนยิ้มแก้มปริ) สู่ความรักที่ต่างคนนับถือและเข้าใจอีกฝ่าย 

หัวใจของ Their Finest คือ ‘ชีวิต’ ของ ‘คนสร้างหนัง’ ในการเขียนบทที่บอกใบ้ถึงการคลี่คลายของชีวิตตัวเอง การทำงานกับนักแสดงมาดมากแต่แอบใส่ใจคนรอบข้าง พระเอกที่เคยแสดงแข็งทื่อแต่กลายเป็นคนที่คนในกองรัก และการหักมุมของชีวิตที่สอนให้เราเข้มแข็งและกล้าจะก้าวต่อไป

เพราะหลงรักในภาษาของคนช่างฝัน

มีความสุขตั้งแต่ฉากแรกถึงฉากสุดท้าย

บางครั้งเราก็ต้องการหลีกหนีความจริงเพียงชั่วขณะ The Greatest Showman คือการแสดงชั้นยอดและเพลงแห่งความสุข ซึ้ง เหงาเศร้า และฮึกเหิม ที่เปิดความรู้สึกและหัวใจคนดูให้โลดแล่นไปตามจังหวะการเต้นของตัวละคร

เรารัก Rewrite the Stars เพราะ dynamic ความโต้แย้งระหว่าง ‘โลกจริง’ และ ‘โลกฝัน’ ของตัวละครคู่นี้ รักในคำร้องของพาเซกและพอลที่อมตะ เข้าถึงง่ายกับยุคสมัย (contemporary) ติดหู และตอบ - รับในเพลงกันเองอย่างกินใจและน่าจดจำ

เนื้อเรื่อง การตัดต่อ เทคนิคการถ่ายทำ และตัวละครอาจบางเบา ตื้นเขิน แต่จะคิดอะไรมากกับหนังที่กระโดดเข้าไปอยู่ในใจเราทันทีที่ได้โอกาส เพราะความสุข รอยยิ้ม และหัวใจที่พองโตด้วยเสียงเพลงนั้นเป็นของจริงที่เรารู้สึกได้จริง.