Celts คือ กลุ่มชนหลายกลุ่มที่อาศัยอยู่ในแถบตอนกลางของทวีปยุโรปพูดภาษาเคลติก

วัฒนธรรมชาวเคลต์[1] เริ่มต้นตั้งแต่

            - 800 ปีก่อนคริสตกาล:     กลุ่มชนชาวเคลติกในยุโรปตอนกลาง

            - 700 ปีก่อนคริสตกาล:     เริ่มวัฒนธรรมฮาลล์สตัทท์[2]เริ่มต้นขึ้นชาวเคลต์เริ่มตั้งถิ่นฐานอยู่ในประเทศสเปนในปัจจุบัน

            - 700 ปีก่อนคริสตกาล:     ยุคสำริดเกิดขึ้นในประเทศไอร์แลนด์

            - 600 ปีก่อนคริสตกาล:     ชาวเคลต์จากดินแดนแถบสเปนอพยพไปยังดินแดนต่างๆ

           ขยายตัวไปทางตะวันตก แถบคาบสมุทรไอบีเรีย (Celticberians, Celtici, LuSitanians, Gallaeci)

           ขยายตัวไปทางหมู่เกาะอังกฤษ ไอร์แลนด์ (ชาวเคลต์เกาะ Insukar Celtic)

            - 300 ปีก่อนคริสตกาล:     ขยายตัวไปทางตะวันออกสุดที่กาลาเทีย[3] (Galatia)

            - 279 ปีก่อนคริสตกาล:     มีการขยายตัวไปทางเหนือสุดที่สก็อตแลนด์

ชื่อของ Celts มาจากไหน?

            ยังไม่มีหลักฐานที่บ่งบอกแน่ชัดว่าการเรียกชาวเคลต์นั้นเริ่มต้นมาจากไหน มีข้อสันนิษฐานต่างๆ แต่ยังคงเป็นที่ขัดแย้งกันอยู่เสมอ

ภาษาเคลต์

            เป็นภาษาในตระกูลอินโด-ยูโรเปียน

หลักฐานที่บ่งบอกถึงภาษาเคลต์

            พบครั้งแรกในคำจารึกภาษาเลพอนติค[4] (Lepontic Language) ในคริสตศตวรรษที่6

            กลุ่มภาษาเคลต์ภาคพื้นยุโรป[5] (Continental Celtic Languages) มีเฉพาะการเรียกชื่อสถานที่

            กลุ่มภาษาเคลต์เกาะ (Insular Celtic Languages) พบในจารึกออกัม (Ogham Inscription)

            บันทึกไอริชโบราณพบในสมัยคริสต์ศตวรรษที่ 2 วรรณกรรมไอริชสมัยต้น เช่น Táin Bó Cúailnge[6] พบในสมัยคริสตศตวรรษที่ 12 ที่เป็นฉบับแก้ไข

            ในภาษาละตินใช้คำว่า Celtus (พหูพจน์: Celti หรือ Celtae) และในภาษากรีก เรียกว่า Κέλτης (พหูพจน์: Κέλται [Keltai] หรือ Κέιτός หรือ Κέλτόι [Keltoi]) คาดว่ามีรากศัพท์มาจากภาษาท้องถิ่นของเคลต์

            หลักฐานแรกที่บันทึกเกี่ยวกับชาวเคลต์ในชื่อ Κέλτόι ซึ่งผู้บันทึกนั้นก็คือ Hecataeus แห่ง Miletus นักประวัติศาสตร์ของกรีกในช่วง 517 ปีก่อนคริสตกาล ได้กล่าวถึงเมือง Massilia (เมือง Marseille ตอนใต้ของประเทศฝรั่งเศสในปัจจุบัน) ที่อยู่ใกล้เมืองเคลต์ที่ชื่อ Nyrex (สันนิษฐานว่าเป็นเมืองนอร์เรียประเทศออสเตรียในปัจจุบัน) อีกทั้งยังได้มีการสันนิษฐานโดย Hecataeus ว่าชาวเคลต์ตั้งถิ่นฐานอยู่บริเวณแม่น้ำดานูบ หรือในไอบีเรีย อีกด้วย

            ในภาษาอังกฤษนั้น Celt เป็นคำที่เกิดขึ้นมาเพื่อใช้ในงานเขียนของ Edward Lhuyd ในปี 1707 ทำให้เกิดความสนใจในการศึกษาเกี่ยวกับภาษาและประวัติของกลุ่มชนที่ตั้งถิ่นฐานในบริเตนใหญ่ในยุคแรกอีกด้วย

Celticity คืออะไร?

            Cellticity คือ การมีวัฒนธรรมร่วมกันหรือมีวัฒนธรรมใกล้เคียงกันของกลุ่มชนที่มีรากฐานทางภาษาร่วมกันนอกจากนั้นยังเป็นเรื่องของระบบสังคม เครื่องใช้สอย นิทาน ตำนานต่างๆ เป็นต้น

            Celtic คือ คำที่ใช้ในการบรรยายตระกูลภาษาเคลต์ หรือภาษาในรูปแบบของชาวเคลต์และยังรวมถึงวัฒนธรรมทางโบราณคดีอีกด้วย

            ในปัจจุบันภาษาเคลต์ยังคงใช้แพร่หลายในกลุ่มหมู่เกาะ เช่น ไอร์แลนด์ สกอตแลนด์ เวลส์ คอนวอลล์ เกาะแมน และบริตตานี ซึ่งทั้ง 6 ชาตินี้เรียกรวมกันว่า Six Celtic Nations และยังคงใช้ภาษาเคลต์เป็นภาษาแม่อยู่เช่น Gaelic Irish, Gaelic Scott, Welsh, Beriton

เชิงอรรถ:

[1] ประวัติศาสตร์ เรื่องราวของชาวเคลต์ไม่มีปรากฏแน่ชัดว่าเริ่มต้นในยุคสมัยใด เพียงแต่มีหลักฐานทางโบราณคดีที่บ่งชี้ว่าในยุคสมัยนั้นชาวเคลต์ได้ตั้งถิ่นฐานอยู่ และข้อสันนิษฐานต่างๆ ที่มีนั้นยังมีข้อขัดแย้งซึ่งกันและกัน

[2] วัฒนธรรมฮาลล์สตัทท์ (Hallstatt Culture) เป็นช่วงหนึ่งในยุคเหล็กที่มีความเจริญรุ่งเรืองมีการค้นพบหลักฐานของมนุษย์ยุคเหล็ก เช่น โครงกระดูก ของใช้ เครื่องมือต่างๆ รวมถึงเครื่องมือในการทำเหมือง หมู่บ้านเล็กๆ ตามหุบเขา เป็นต้น

ปัจจุบัน ฮาลล์สตัทท์ เป็นเมืองชนบทเล็กๆ ที่อยู่ทางตะวันตกของประเทศออสเตรียท่ามกลางเทือกเขาแอลป์ มีเหมืองเกลือที่เก่าแก่ที่สุดในโลกตั้งอยู่

[3] กาลาเทีย Galatia บริเวณตอนกลางของอนาโตเลีย อยู่ในประเทศตุรกีในปัจจุบัน กาลาเทีย เป็นชื่อของกลุ่มผู้อพยพชาวกอล (Gauls) ที่มาตี่งถิ่นฐานในฝั่งอนาโตเลียซึ่งบริเวณนั้นเรียกว่า Gallia โดยนักเขียนชาวโรมันเรียกว่า Galli (Gauls หรือ Celts) ใช้ภาษากาลาเทียในการสื่อสารซึ่งเป็นหนึ่งในภาษากลุ่มเคลต์ ปัจจุบันเป็นภาษากลุ่มเคลต์ที่ตายแล้ว (ไม่มีการใช้พูดกันอีกแล้ว)

[4] ภาษาเลพอนติค (Lepontic Language) เป็นหนึ่งในกลุ่มภาษาเคลต์ภาคพื้นยุโรป ใช้พูดกันใน Rhaetia และ Cisalpine Gaulish (ปัจจุบันคือตอนเหนือของประเทศอิตาลีแถบทางใต้ของเทือกเขาแอลป์) เป็นสำเนียงรุ่นแรกๆ ของชาวกอล (Gaul) และชาวกาลาเทีย ใช้ในช่วง 550 – 110 ก่อนคริสตกาล

[5] กลุ่มภาษาเคลต์ภาคพื้นยุโรป (Continental Celtic Langauges) เป็นชื่อของกลุ่มภาษาเคลต์ที่ตายไปแล้ว เคยใช้พูดในแถบภาคพื้นยุโรปโดยมีการใช้พูดกันตั้งแต่แถบคาบสมุทรไอบีเรีย คาสมุทรบอลข่าน จนถึงตุรกีและถูกแทนที่ด้วยกลุ่มภาษาเยอรมันและอิตาลีในยุคก่อนโรมัน

กลุ่มภาษาเคลต์ภาคพื้นยุโรปมีภาษาพูดและสำเนียงต่างกันออกไป 12 สำเนียง เช่น ภาษากอล, ภาษากาลาเทีย, ภาษาลูซิตาเนีย, ภาษานอริก

[6] Cattle Raid of Cooley นิยายปรัมปราของชาวไอริช เรียกได้ว่าเป็นนิทานชุดของอัสสเตอร์เลยก็ว่าได้เกี่ยวกับการจัดการกับปัญหาของอัสสเตอร์และคอนเน็ต โดยพล็อตดำเนินเรื่องตาม Madb (Maeve) ราชินีนักรบแห่งคอนเน็ตและสามีของนาง Ailill