*หมายเหตุ: บทความดังกล่าวเป็นบทความแปลจากสื่อต่างประเทศ บริบทดั้งเดิมของบทความนี้เขียนขึ้นโดยอ้างอิงจากสถานการณ์การประท้วงต่อต้านการเหยียดสีผิวในสหรัฐอเมริกา ซึ่งมีอาจมีข้อกำหนดและกฎหมายทางด้านสิทธิแตกต่างจากประเทศไทย กรุณาศึกษากฏหมายและสิทธิในแต่ละประเทศเพื่อปรับใช้ตามบริบท*

บทความต้นฉบับ: How to Take Photos at Protests Safely - and Responsibly 

เขียนโดย เจส เกรย์ (Jess Grey) 

จาก: นิตยสารไวเอิร์ด (Wired) 

เผยแพร่เมื่อวันที่: 3 มิถุนายน 2563

**ผู้แปลไม่มีเจตนาละเมิดลิขสิทธิ์หรือแสวงหาผลกำไรใดๆ จากบทความแปลนี้ และหวังแปลบทความต้นฉบับจากภาษาอังกฤษเป็นภาษาไทยเพียงเพื่อเป็นวิทยาทานแด่ผู้ที่สนใจเท่านั้นค่ะ

ท่านใดที่ชื่นชอบบทความของ Wired สามารถสมัครสมาชิกรับนิตยสารเพื่อรับทั้งรูปเล่มรายเดือนหรือสิทธิอ่านบทความไม่จำกัดบนเว็บไซต์ได้ ที่นี่**

หลายเมืองทั่วประเทศตกอยู่ใต้กฏเคอร์ฟิว กองกำลังตำรวจเริ่มดำเนินการใช้อาวุธสงครามเพื่อรับมือพลเมืองผู้ประท้วง หลากการเคลื่อนไหวจากภาคประชาชนเริ่มขยับจากออนไลน์สู่สังคมจริง และเจ้าหน้าที่รัฐระดับสูงของพวกเราเองกำลังประกาศขู่จะใช้กำลังกับประชาชนของพวกเขาบนโซเชียลมีเดีย พร้อมไปกับโรคร้ายที่ยังระบาดคร่าชีวิตชาวอเมริกันนับพันทุกวัน

โลกภายนอกของพวกเราทุกวันนี้สุดแสนจะอันตราย  เราจึงมีข้อแนะนำสองสามประการให้คุณระลึกถึง หากคุณคิดจะออกไปร่วมชุมนุมประท้วงและถ่ายรูปบันทึกเหตุการณ์เหล่านั้น - ซึ่งเป็นสิทธิที่กระทำได้ตามบทบัญญัติเพิ่มเติมข้อที่ 1 (First Amendment) ของรัฐธรรมนูญแห่งสหรัฐอเมริกา การถ่ายภาพหรืออัดวีดิโอล้วนมีความสำคัญต่อการบันทึกและบอกเล่าเหตุการณ์ต่างๆ ไม่ว่าคุณจะใช้สมาร์ทโฟนหรือกล้องถ่ายรูป DSLR ก็ตาม อย่างไรเสีย ภาพถ่ายเหล่านั้นก็สามารถย้อนกลับมาทำร้ายตัวคุณหรือเพื่อนร่วมการชุมนุมได้ คุณสามารถปกป้องสวัสดิภาพของตนเองและผู้อื่นได้ด้วยแนวทางต่อไปนี้

1. เข้าใจวัตถุประสงค์ของตัวเอง

ก่อนเปิดประตูออกจากบ้านพร้อมกล้องคู่ใจในมือ คุณควรตอบตัวเองให้ได้เสียก่อน ว่าเหตุใดคุณจึงต้องการถ่ายรูปในสถานการณ์ที่กำลังจะเผชิญ? คุณไม่ควรถ่ายรูปในงานชุมนุมเพียงเพื่อเรียกยอดไลค์ การติดตาม หรือกระแสความสนใจบนสื่อโซเชียล อย่าไปร่วมการชุมนุมเพียงเพื่อป่าวประกาศให้โลกรู้ว่าคุณมีส่วนร่วม การชุมนุมไม่ใช่โอกาสเหมาะแก่การถ่ายรูปเล่น และผู้คนที่กำลังระบายความโกรธและอัดอั้นต่อความไม่เป็นธรรมเชิงระบบบนท้องถนนไม่ได้ออกจากบ้านมาเพื่อโพสท่าให้คุณถ่ายรูปพวกเขาไปเผนแพร่บนอินสตาแกรม พึงระลึกถึงแรงจูงใจของคุณให้ดี และตอบคำถามในใจเหล่านี้ตามความเป็นจริง

หากต้องทิ้งโทรศัพท์มือถือและกล้องไว้ที่บ้าน คุณยังอยากจะไปร่วมการประท้วงข้างนอกหรือไม่? การประท้วงเรียกร้องสิทธิย่อมสำคัญกว่าการบันทึกเหตุการณ์ในการชุมนุม

2. วางแผนให้ดี และพาเพื่อนไปด้วยกัน

การระวังภัยรักษาตัวในการประท้วงเป็นเรื่องยาก แต่เราก็มีข้อแนะนำที่คุณสามารถนำไปใช้เพื่อป้องกันตัวได้ ใน วิธีป้องกันตัวเองในงานชุมนุมด้วยอุปกรณ์ต่างๆ และ วิธีปกป้องข้อมูลในสมาร์ทโฟนของคุณ

นอกจากนั้น หากเป็นไปได้ คุณควรไปร่วมการชุมนุมพร้อมกับกลุ่มเพื่อน ญาติ หรือเพื่อนร่วมห้องพัก พยายามเกาะกลุ่ม แบ่งข้าวของเครื่องใช้แก่กันและกัน และคอยเป็นหูเป็นตาให้กันและกัน การไปชุมนุมกับคนอื่น แม้เพียงสักคนเดียว ก็ช่วยให้คุณผ่อนคลายได้มากกว่าการไปคนเดียว เพื่อนของคุณยังสามารถคอยระวังหลังและนำคุณออกไปจากเส้นทางสัญจรของผู้อื่นในขณะที่คุณถ่ายรูปได้อีกด้วย

หากเจ้าหน้าที่ตำรวจเริ่มใช้กำลังหรือมาตรการรุนแรงใดๆ เพื่อสลายการชุมนุมแล้ว คุณอาจหาทางกลับบ้านได้ยากขึ้น บริการรถรับส่งเช่นอูเบอร์ แท็กซี่ หรือวินมอเตอร์ไซค์อาจมารับคุณกลับบ้านไม่ได้ บริการขนส่งมวลชน เช่น รถบัสประจำทางหรือรถไฟฟ้า ก็อาจจะถูกสั่งให้หยุดการให้บริการ หรือได้รับคำสั่งให้เปลี่ยนเส้นทางเดินรถเพื่อหลีกเลี่ยงพื้นที่ที่มีการชุมนุมได้เช่นกัน

กลยุทธ์รับมือปัญหาเช่นนี้จึงเป็นการเดินทางแบบที่ง่ายที่สุด ซึ่งก็คือ การเดินเท้า คุณอาจจะไม่ต้องได้เดินไปตลอดทางตั้งแต่จากพื้นที่ชุมนุมถึงที่บ้าน แต่ควรเผื่อใจและเตรียมพร้อมสำหรับการเดินเท้าสัก 400 เมตรเป็นอย่างต่ำจนกว่าจะพบรถเมล์ รถไฟฟ้า หรือบริการรับส่งใดๆ ที่ยินดีจะพาคุณขึ้นรถกลับบ้านได้ คุณอาจจะลองขอให้เพื่อนที่ไม่ได้มาร่วมชุมนุมมารับคุณได้เช่นกัน หรือตรวจสอบทางหนีทีไล่ผ่านโซเชียลมีเดีย หากไร้หนทางอื่น ด้วยการค้นแฮชแท็กหาองค์กรหรือกลุ่มช่วยเหลือในท้องถิ่น อย่างไรก็ตาม ควรเลือกขอความช่วยเหลือจากบุคคลหรือองค์กรที่เชื่อถือได้เท่านั้น อย่าปล่อยให้คนแปลกหน้าที่พิสูจน์ตัวตนกับคุณไม่ได้มารับคุณจากที่ชุมนุมโดยเด็ดขาด

คุณควรกำหนดแนวปฏิบัติสำหรับตัวเองด้วย เมื่อพบเห็นความรุนแรงในที่ชุมนุม เราให้คำแนะนำที่ดีที่สุดกับคุณในสถานการณ์เช่นนี้ไม่ได้ บางที การถ่ายรูปหรืออัดคลิปบันทึกเหตุการณ์เป็นหลักฐานอาจเป็นสิ่งที่ดี แต่ในบางกรณี การลดกล้องหยุดถ่ายอาจเป็นสิ่งที่ควรทำยิ่งกว่า นี่คือคำถามอีกข้อที่คุณควรตอบตัวเองให้ได้ก่อนเปิดประตูออกจากบ้าน

3. ข้อไม่ควรกระทำ

งานชุมนุม ไม่ว่าจะใหญ่หรือเล็กในช่วงแรกเริ่ม ล้วนมีโอกาสขยายตัวทั้งในด้านบรรยากาศ แรงกดดัน และจำนวนผู้ชุมนุม เช่นนั้นแล้ว การรู้หน้าที่ของตัวเองและมีจิตสำนึกรู้จักรักษาและป้องกันภัยแก่ตัวคุณเองและผู้อื่นจึงมีความสำคัญ แม้ว่างานชุมนุมที่คุณไปร่วมจะมีขนาดเล็กก็ตาม

4. วิธีจัดการรูปภาพสำหรับเผยแพร่บนสื่อโซเชียล

อย่าเพิ่งโพสต์รูปถ่ายหรือวีดิโอใดๆ ที่คุณยังไม่ได้ตรวจสอบอย่างละเอียดลงบนโลกออนไลน์ ไม่ว่าคุณจะจัดการสื่อพวกนี้ก่อนเผยแพร่ด้วยการใช้แอปในมือถือหรือโปรแกรมตัดต่อมืออาชีพก็ตาม สื่อบันทึกเหตุการณ์ชุมนุมทุกชิ้นควรได้รับการตรวจสอบ จัดการ และพิจารณาโดยละเอียดเสมอ

คุณควรลบหรือปิดบังทุกส่วนในรูปที่สามารถใช้ระบุตัวตนผู้ชุมนุมในภาพ (ใบหน้า รอยสัก ตำหนิบนร่างกาย รวมถึงลักษณะเด่นอื่นๆ) ด้วยการถมสีดำทับบริเวณดังกล่าวในภาพ การทำให้ภาพเบลอเพียงอย่างเดียวไม่ใช่การปิดบังตัวตนคนในภาพที่ดี ในกรณีที่คุณจัดการภาพถ่ายและสื่อผ่านแอปโทรศัพท์มือถือ ก็ขอให้ดำเนินการด้วยความระมัดระวัง ควรตรวจสอบให้ดี ว่าแอปที่ใช้ดำเนินการทุกอย่างจบภายในมือถือของคุณ และไม่มีการเซฟไฟล์สำรองที่ยังไม่ผ่านการตัดต่อไปยังฐานข้อมูลออนไลน์อีกต่อ ฉันใช้โปรแกรม Image Scrubber สำหรับเบลอหน้าคนและกำจัดข้อมูลต้นฉบับใดๆ ที่ผู้อื่นสามารถใช้เพื่อสะกดรอยหรือระบุตัวตนได้ โปรแกรมนี้สามารถใช้ได้กับทั้งระบบปฏิบัติการ Windows, MacOS, iOS และ Android

นอกจากนี้ ควรปิดระบบแชร์พิกัดของคุณด้วย แอปกล้องถ่ายรูปในสมาร์ทโฟนโดนทั่วไปมักจะเก็บข้อมูลเอาไว้ด้วย ว่าภาพแต่ละไฟล์ถูกถ่ายที่ไหน คุณสามารถตั้งค่าปิดการบันทึกพิกัดที่ถ่ายรูปได้ แต่เท่านี้ยังไม่พอ โปรแกรมถ่ายหรือตัดต่อใดๆ ที่ไม่สามารถลบ metadata ได้อย่าง Image Scrubber อาจไม่ปลอดภัยและไม่ควรอัปโหลดขึ้นบนโซเชียลมีเดียด้วยซ้ำ เช่นนั้นแล้ว คุณควรอัป screenshot หรือ capture หน้าจอที่กำลังแสดงรูปที่ตัดต่อแล้วของคุณแทนไฟล์ภาพจริง เพราะภาพ screenshot นั้นจะไม่มีข้อมูลพิกัดตรงกับสถานที่จริงที่คุณไปถ่ายภาพต้นฉบับ คุณสามารถบันทึกหน้าจอและตัดแต่งเลือกแค่ตัวภาพได้บนสมาร์ทโฟนและแท็บเล็ตได้โดยง่าย สำหรับคอมพิวเตอร์ระบบปฏิบัติการ Windows นั้น คุณสามารถใช้โปรแกรม Snipping Tool ได้ หรือกดปุ่ม Cmd, Shift, และเลข 4 พร้อมกัน เพื่อบันทึกหน้าจอสำหรับผู้ใช้ MacOS

การโพสต์รูปหรือคลิปในเวลาเดียวกันกับที่คุณอยู่ในที่ชุมนุมมีความเสี่ยงสูง เพราะผู้พบเห็นรูปอาจทราบพิกัดปัจจุบันของคุณได้ทันที เจ้าหน้าที่สามารถสะกดรอยผู้ชุมนุม รวมถึงคาดคะเนแผนการของผู้ชุมนุมได้จากการตามสังเกตรูปและวีดิโอของพวกคุณเอง ควรปิดระบบการบอกตำแหน่ง (Location) ในทวิตเตอร์ เฟซบุค อินสตาแกรม หรือแอปใดๆ ก็ตามที่คุณกำลังจะอัปโหลดรูป ความเสี่ยงจะน้อยลง หากคุณเลือกโพสต์รูปในวันหลังจากการชุมนุม

5. สิ่งของที่ต้องใช้

ไม่ว่าคุณจะใช้กล้องถ่ายรูปโดยเฉพาะหรือสมาร์ทโฟนก็ตาม นี่คือสิ่งที่ควรพกติดตัว

...หากคุณใช้กล้องถ่ายรูป

ทิ้งเลนส์ยิงระยะไกลของคุณไว้ที่บ้านเสีย และหันมาพกอุปกรณ์ที่เล็ก กะทัดรัด พกพาสะดวกกว่า ใช้เลนส์ซูมระยะสั้น กล้องขนาดเล็ก แบบ Mirrorless (มีจอดิจิตัลให้มองภาพก่อนถ่ายได้ ไม่ต้องยกกล้องขึ้นเล็งด้วยการแนบกับตา)

...หากคุณใช้กล้องสมาร์ทโฟน

โทรศัพท์มือถือในปัจจุบันสามารถใช้ถ่ายรูปได้อย่างสะดวกสบายก็จริง แต่เพราะข้อมูลส่วนตัวมากมายอาจอยู่ในเครื่องมือสื่อสารเหล่านี้ของคุณเช่นกัน คุณจึงควรระมัดระวังเป็นพิเศษระหว่างใช้มันถ่ายรูป สามารถอ่านแนวทางปกป้องข้อมูลส่วนตัวเพื่อรักษาความปลอดภัยระหว่างชุมนุมได้ เพื่อศึกษารายละเอียดเพิ่มเติม